Dziś, 27 marca, jak co roku, obchodzimy na całym świecie Międzynarodowy Dzień Teatru. Jest to okazja do tego, by poświęcić tej sztuce trochę czasu i przyjrzeć się jej z bliska. W tym roku w ramach celebrowania tego święta chcemy podejść do tematu teatru z przymrużeniem oka i pokazać go z innej strony, a konkretnie zza kulis i oczami jego pracowników oraz artystów. Zapraszamy do wspólnej zabawy!
Dzień Teatru ustanowiono w czerwcu 1961 roku podczas światowego kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (International Theatre Institute - ITI) w Helsinkach, działającego pod auspicjami UNESCO. Jego ustanowienie zaproponował Arvi Kivimaa, prezydent Fińskiego Instytutu ITI. Święto ma na celu promocję i międzynarodową wymianę informacji na temat teatru, pobudzenie kreacji i zwiększenie współpracy ludzi teatru, a także uświadomienie opinii publicznej wagi sztuki i artystycznej kreacji w życiu codziennym.
Mimo że teatr wciąż przez wielu postrzegany jest jako świątynia sztuki, a realizacje teatralne często traktowane koturnowo, to jednak pamiętać trzeba, że jest to twórczość bliska życia, bardzo aktualna i niejednokrotnie podejmująca palące współczesne tematy. Chcemy wam pokazać, że teatr to osobliwe, różnorodne i niezwykle żywe zjawisko. Zaprosiliśmy więc pracowników i artystów z trójmiejskich teatrów, aby pokazali nam różności teatralne, mniej oczywiste dla widzów, i opowiedzieli o nich z humorem. Hasła prezentujemy alfabetycznie.
- Butafor - maluje scenografię, przykleja, przybija, miesza kolory, potrafi zrobić "coś z niczego"; butafor wykonuje butaforia - sceniczne imitacje wszelakich elementów i rzeczy; z pianki, gliny, plastyku, metalu stworzy DJ-ską konsoletę, a nawet rzeźbę z czasów Poncjusza Piłata - zapewniają Marta Matuszak z Działu Edukacji i Monika Müller zatrudniona na stanowisku rzemieślnik teatralny, malarz, butafor w Teatrze Miejskim w Gdyni.
Odsłona 2 - Egzemplarz teatralny
- Egzemplarz teatralny to tekst sztuki przerobiony przez reżysera według własnego "widzimisię" - tak to widzą przeciwnicy spektaklu. Natomiast zwolennicy spektaklu uważają, że jest to ogromna przysługa oddana oryginalnemu tekstowi - mówi Krzysztof Babicki, reżyser, dyrektor naczelny i artystyczny Teatru Miejskiego w Gdyni. Definicję tego hasła mamy również z Teatru Wybrzeże:
- Przeważnie bardzo zdezelowany wydruk tekstu scenicznego każdego przedstawienia. Pełen zapisków i skreśleń, oznaczeń aktorskich wejść i zejść, a czasem dat i numerów kolejnych przebiegów. Egzemplarz należący do inspicjenta jest najbogatszy w te notatki, dlatego po zejściu spektaklu z afisza trafia do teatralnego archiwum - jako niemal namacalny dowód na życie i śmierć tak ulotnego tworu, jakim jest teatralne przedstawienie - mówi Weronika Łucyk - specjalistka ds. edukacji Teatru Wybrzeże.
- Foyer to z francuskiego ognisko. W (podkreślamy: W, nie NA) Widz może robić to, czego nie powinien na widowni - jeść, wypić, rozmawiać, wysłać sms-ka. Foyer służy też do autopromocji w mediach społecznościowych - podczas gdy robienie zdjęć z widowni w trakcie spektaklu jest zakazane, w przestrzeni internetowej świetnie sprawdzają się selfiaczki w lustrach, przy plakatach bądź specjalnie przygotowanych ściankach - mówi Sylwia Firańska-Drzymalska, specjalistka ds. marketingu internetowego i koordynatorka dostępności w Teatrze Muzycznym w Gdyni. Inaczej definiuje to miejsce Teatr Wybrzeże:
- To tu widz stawia pierwszy krok, by wejść w teatralny świat, to tu oczekuje na rytualny moment przejścia na widownię. Miejsce oczekiwania, ale i plotkowania czy dzielenia się opiniami o spektaklu w trakcie jego trwania lub tuż po zakończeniu. Czasem nieco przyciasne, z ograniczoną ilością miejsc siedzących, czasem zbyt nagrzane od promieni słońca, no ale nazwa zobowiązuje - foyer oznacza ognisko, kiedyś jedyne ogrzewane miejsce (w przeciwieństwie do sceny i widowni) - opowiada o foyer Wetonika Łucyk.
Odsłona 4 - Inspicjent
- Inspicjent - osoba, która musi ogarnąć wszystko. Pilnuje porządku za kulisami. Dzięki niej wszyscy są tam, gdzie powinni być w odpowiednim momencie. Spektakl bez inspicjenta to jak realizacja filmowa bez kierownika planu - mówi Agnieszka Kochanowska, kierowniczka literacka i rzeczniczka prasowa Teatru Miniatura w Gdańsku. To samo hasło w odsłonie Teatru Wybrzeże brzmi z kolei tak:
- Menadżer bądź kierownik spektaklu odpowiadający za wszystko i wszystkich. Funkcja tego zawodu jest przeważnie nieznana szerszej publiczności. To osoba niemal niewidoczna, spowita czernią mroku kulis, ale za to bardzo dobrze słyszalna - widzom dzięki trzem dzwonkom, a pracownikom dzięki interkomowi. To system, który dociera wszędzie, więc wołanie inspicjenta można usłyszeć nawet w toalecie. To zaskakuje zwłaszcza nowych, niczego się niespodziewających pracowników administracyjnych - twierdzi Weronika Łucyk.
Odsłona 5 - Pedagog teatru
- Nazwa bywa mylona ze wsparciem psychologicznym dla pracowników teatru. Nic bardziej mylnego - pedagog teatru jest wsparciem, ale dla widzów, bo tworzy dla nich przestrzeń rozwoju kreatywności i artystycznej ekspresji. Pedagog teatru projektuje działania (zwane potocznie warsztatami) łączące zabawę, integrację z twórczością i refleksją na różne, czasem bardzo trudne tematy poruszane w spektaklu - mówi Weronika Łucyk.
Odsłona 6 - Proscenium
- Proscenium to miejsce na scenie najbliżej widowni, przed kurtyną. Tu najłatwiej oberwać jajkiem lub pomidorem - definiuje Agnieszka Kochanowska.
- Reżyser to człowiek, któremu wydaje się, że ma wizję, dlatego aktorzy od początku do końca pracy nad przedstawieniem traktują go jak wariata - Jacek Bała, reżyser m.in. "Czarodziejskiej góry" i "Prawieku".
Odsłona 8 - Sztankiet
- Sztankiet - zobaczysz go, jak staniesz na scenie i podniesiesz głowę do góry. W kryminałach to stamtąd spadają ciężkie elementy scenografii, które zabijają znienacka niewinne (lub winne) ofiary. To długie metalowe rury, na których podwiesza się scenografię. W nowocześnie wyposażonych teatrach sztankiety są obsługiwane elektronicznie, w starszych i jeszcze czekających na remont, jak Miniatura - ręcznie - mówi Agnieszka Kochanowska. I to samo hasło w innej odsłonie prezentuje dla nas Teatr Muzyczny:
- Sztankiet to teatralny wieszak. Na długich metalowych belkach wiszących nad sceną można zawiesić coś lub kogoś... czyli element spektaklu, który w zamierzeniu ma wisieć lub latać. Sztankiety są obecnie najczęściej sterowane mechanicznie - wcześniej wiele zależało od odpowiedzialności, humoru bądź dobrych relacji z obsługującym go montażystą - dodaje Sylwia Firańska-Drzymalska. A także Teatr Wybrzeże:
- Jeden z żołnierzy technologicznej armii walczącej o stwarzanie kolejnych scenicznych światów. Dzięki tym niepozornym, metalowym rurkom mamy na czym zawiesić elementy dekoracji, reflektory, a czasem i aktorów. Kiedy się unoszą lub opadają pozwalają zmienić wygląd scenografii w przeciągu kilku sekund. Od jakiegoś czasu ruch ten odbywa się za pomocą guziczków, ale świeża jest jeszcze pamięć o sznurowni napędzanej siłą mięśni montażystów - opowiada Weronika Łucyk.
Odsłona 9 - Zapadnia
- Aktor pojawia się na scenie i nagle znika. Jak to się dzieje? Czy to peleryna niewidka? To nie żadne czary, a teatralna zapadnia! Czasami może służyć jako kryjówka przed oślepiającym blaskiem lamp, czasami jako schowek na kanapkę, by podczas spektaklu nie burczało aktorom w brzuchu.... Jednak najczęściej przydaje się ona do efektowanego pojawiania się i znikania podczas spektaklu - mówią Karolina Procelli i Martyna Rogalewska z Biura Promocji Teatru Miejskiego. Kop w tyłek, trumna na scenie i śmierć aktora. Teatralne przesądy nie umarły
Na koniec przytaczamy anegdotkę o rekwizycieWaleriana Lachnitta, jednego z pierwszych dyrektorów Teatru Miejskiego w Gdyni, w jego wspomnieniach "Tropami Wagantów":
"Z "Odwetami" Kruczkowskiego w 1965 roku uczestniczyliśmy w Tygodniu Teatrów Polski Północnej w Grudziądzu. Z zespołem aktorskim, rekwizytorem i fryzjerką przyjechałem, jak zwykle, po zespole technicznym, na kilkadziesiąt minut przed rozpoczęciem przedstawienia, dostatecznie wcześnie, bo ubieranie się i charakteryzowanie nie było w tej sztuce skomplikowane. Wtem donoszą mi, że rekwizytor zapomniał zabrać pistolet! A wszak ci bez tego oręża nie ma sceny zamachu Julka na Jagmina, całego środka II aktu, w ogóle nie ma sztuki, nie ma przedstawienia! Rzucamy się wtedy ze Zbyszkiem Kowalskim na poszukiwanie zastępczego rekwizytu. Po sklepach, po klubach sportowych szukamy jakiegoś pistoletu startowego, straszaka, bodaj korkowca! Trafiliśmy nawet do Komendy MO. Tu jest pistolet, ale to dowód jakiegoś przestępstwa i wypożyczenie go wymagałoby zezwoleń ze szczebla wojewódzkiego. Rozumiemy, ale nie mamy na to czasu. Jednym słowem - z naszych poszukiwań nici. Wracamy zdecydowani już na odwołanie przedstawienia, gdy wtem uratował nas przypadek. Zaczepiamy idącego ulicą milicjanta, przedstawiamy całą rozpaczliwą dramatyczność sytuacji, błagamy wręcz, by zechciał nam pożyczyć na chwilę swój pistolet, może go sam pilnować z kulisy, że tylko "zagra" swoją rolę i zaraz go oddamy... po chwili - zrozumiałego zresztą - wahania, z wyrazu twarzy zgadujemy, że się zgadza. Jesteśmy uratowani!"
Jest to skrzynia socjalna zawierająca prowiant, wodę , czajnik elektryczny itp. zabierana przez ekipę techniczną Opery Bałtyckiej na wyjazd do innego teatru.
M
1 rok
60
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-03-27 12:25
(1)
To trochę dziwne. Chyba każdy instytucja, który gosci u siebie zespół przyjezdny, zapewnia poczęstunek - jakieś ciastka, kanapki, kawy, herbaty, mleko, a także ten nieszczęsny czajnik. Nigdy się nie spotkałam z tym, żeby zespół techniczny nie mógł się częstować, chyba ze w operze jest jakiś wewnętrzny wyznacznik, komu wolno jeść.
1 rok
22
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-03-28 01:09
Kiedyś był poczęstunek, teraz trudne czasy i brak kasy
1 rok
10
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-03-27 11:18
Teatr jest super.
W Rosji bardziej popularny ale i w Polsce coś jest w tym temacie.
1 rok
24
Twoja opinia
Zmień treść
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.
Opera w 10 krokach na Światowy Dzień Opery
Kop w tyłek, trumna na scenie i śmierć aktora. Teatralne przesądy nie umarły
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy