O kiczu, który wypiera prawdziwą sztukę

Kicz jest fajny! Można się z niego pośmiać, pohejtować w internecie, dać lajka, zasubskrybować i puścić dalej w świat, bo przecież śmiech to zdrowie. Problem pojawia się wówczas, kiedy tego kiczu jest tak dużo, że wypiera prawdziwą sztukę. Kicz staje się normą, a my zapominamy, że można się bawić inaczej i lepiej. Sztuka wysoka staje się naszym wrogiem, a wszechogarniająca tandeta sprzymierzeńcem. Czy powinniśmy stanąć do walki w obronie wysokiej jakości kultury, czy może okazać wyrozumiałość tandecie i jej odbiorcom, bo przecież każdy ma prawo do własnej opinii?

W internecie aż roi się od filmów nazywanych pieszczotliwie "jedzonkiem dla trolli". Do porannej kawy wypada obejrzeć choć kilka, skomentować, rzucić prześmiewczy komentarz i podzielić się znaleziskiem ze znajomymi, którym trochę uśmiechu również się należy. Nie ma znaczenia, czy będą to śmieszne zwierzątka, urodowe wpadki, czy popisy celebrytów, którzy są znani z tego, że są znani. Aby wkraść się w łaski internautów wcale nie trzeba wykazać się ponadprzeciętnymi umiejętnościami. Przeciwnie! W cenie jest właśnie brak umiejętności. Jakichkolwiek.

Niedoskonałość receptą na sukces

Cudza niedoskonałość nas bawi, co aspirujacy do miana gwiazdy internauci chętnie wykorzystują. Jest niemal pewne, że większy sukces odniesie nagranie osoby niesamowicie fałszującej niż śpiewającej lepiej od niejednego artysty. Jeśli tej nędznej prezentacji będzie towarzyszył krzykliwy makijaż, a twarz będzie karykaturalnie zmieniona przez średnio udane zabiegi medycyny estetycznej, sukces jest murowany. Zresztą po co śpiewać! Wystarczy ośmieszać się w jakikolwiek sposób, aby zapaść w pamięć.

Publiczność kocha takich bohaterów i chce wiedzieć o nich wszystko. Media zatem natychmiast podchwytują temat i dają swoim odbiorcom to, czego oczekują i to w zatrważającej ilości. Wątpliwej klasy celebryci brylują na salonach, realizują się w roli eksperta w telewizjach śniadaniowych, udzielają wywiadów i (o zgrozo)... udzielają się "artystycznie".

Zobacz też: Małgorzata Godlewska w teledysku, musical Dance Vision Poland w Gdyni

Popyt rodzi podaż, czyli jak sami zabijamy dobrą sztukę

Kiedy chodziłam do szkoły podstawowej przyznawanie się do tego, że słucha się disco polo oznaczało społeczny ostracyzm. Ludzie mieli świadomość, że to muzyka lekka i przyjemna, ale nie do końca wartościowa, więc z chwaleniem się takimi upodobaniami byli ostrożni. Czasy się jednak zmieniły. Dziś najbardziej prestiżowe kluby organizują koncerty disco polo, najpopularniejsze przeboje i ich parafrazy stanowią muzyczną ilustrację szkolnych czy przedszkolnych akademii. Nawet telewizja publiczna, z naszych podatków, finansuje tego rodzaju programy i imprezy. Część ludzi oczywiście deklaruje, że słucha takiej muzyki wyłącznie "dla beki". Prawda jest jednak taka, że obcowanie z rozrywką niskich lotów bardzo nam odpowiada.

Problemem nie jest wyłącznie disco polo, bo dewaluacja sztuki dotyka każdego gatunku i każdej dziedziny. Dziś każdy może wydać płytę i zadbać o jej promocję w mediach. Jedni za to płacą, inni wykorzystują znajomości, jeszcze inni mają po prostu farta. Kiedyś to redaktorzy decydowali o tym, co zostanie zaprezentowane na antenie i co zyska popularność. Dziś puszcza się to, czego chcą ludzie. A ludzie chcą tego, co znają. No a znają to, czego początkowo słuchali "dla beki". Tombak wypiera to, co wartościowe. To jak muzyczny fastfood, który jest smaczny, ogólnodostępny, niedrogi, niewymagający i przyjemny. Niestety, jak na fastfood przystało, jest też strasznie niezdrowy.

Sztuka wysoka towarem pożądanym, ale deficytowym

Nie wszystkim odpowiada taki stan rzeczy. Istnieje spora grupa ludzi, którzy z dobrą muzyką, niezależnie od gatunku, chcieliby mieć kontakt. Wystarczy wspomnieć choćby niedawną Wielką Galę - J. Strauss i przyjaciele w Gdynia Arenie czy koncert Alicji Węgorzewskiej i Cappelli Gedanensis w Starym Maneżu. Na te imprezy w zdecydowanej większości wybrały się osoby, które nie są stałymi bywalcami filharmonii, ale bardzo chciały zasmakować sztuki wysokich lotów. Choć zdarzali się i tacy, którzy nigdy w życiu kontaktu z muzyką klasyczną nie mieli, taryfy ulgowej nikt nie oczekiwał. Słuchacze z pełną świadomością kupili nietanie bilety, żeby poznać to, czego nie mają szansy doświadczyć na co dzień.

Wbrew pozorom i abstrahując od upodobań, dobra sztuka dobrze się sprzedaje. I to nawet wówczas, gdy nie jest promowana przez mainstreamowe media. Ze sprzedaniem biletów na swoje koncerty nie mają najmniejszego problemu chociażby Julia Pietrucha, Anna Maria Jopek, Ania Dąbrowska, Michał Bajor czy organizatorzy Siesta Festivalu, którzy przecież niejednokrotnie zapraszają artystów w ogóle w Polsce nieznanych. Szkoda zatem, że aby posłuchać dobrej muzyki, musimy za to słono zapłacić z własnej kieszeni, bo publiczne pieniądze wydaje się na promocję kiczu.