Oryginalne tablice z postulatami Sierpnia '80 mogą zniknąć z ECS

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku chce odzyskać od Europejskiego Centrum Solidarności oryginał legendarnych tablic, na których widnieje 21 postulatów strajkujących w Sierpniu '80. Docelowo trafić mają one pod skrzydła Instytutu Dziedzictwa Solidarności, czyli placówki powołanej przez rząd i "Solidarność".

Oryginalne tablice, na których robotnicy strajkujący w Sierpniu 1980 roku spisali swoje postulaty, od pięciu lat prezentowane są w ramach stałej wystawy w Europejskim Centrum Solidarności. Niebawem jednak mogą stamtąd zniknąć, bo o ich zwrot wystąpił właściciel, którym jest Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku - poinformowała Gazeta Wyborcza Trójmiasto.

Jak informuje Magdalena Mistat, pełnomocnik dyrektora ECS, pismo od dyrektora Narodowego Muzeum Morskiego w sprawie zwrotu tablic z postulatami wpłynęło do placówki 20 listopada.

- Prawnicy przygotowują jego ekspertyzę i odpowiedź - mówi Mistat. Zapowiada, że na dniach instytucja szerzej odniesie się do sprawy.

Historia tablic z postulatami Sierpnia '80

Tablice z postulatami powstały w sierpniu 1980 roku. Strajkujący spisali na nich 21 żądań, których spełnienia domagali się od rządu. Fizycznie zrobili to Arkadiusz Rybicki i Maciej Grzywaczewski.

Po podpisaniu porozumień i zakończeniu strajków tablice trafiły do siedziby "Solidarności" w Gdańsku. W 1981 roku przewieziono je do ówczesnego Centralnego Muzeum Morskiego. Miały być częścią wystawy poświęconej powstaniu "Solidarności". W tym czasie pracownicy muzeum wykonali kopie tablic. Gdy po wprowadzeniu stanu wojennego SB chciało zabrać tablice, pracownicy muzeum wydali im duplikat, a oryginał schowali.

W 2003 roku tablice zostały wpisane na Światową Listę Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.

W 2010 roku, gdy ważyło się czy tablice trafią na wystawę do ECS, ówczesny dyrektor Centralnego Muzeum Morskiego, Jerzy Litwin mówił:

- Mam nadzieję, że pozwolą nam zachować tablice. W końcu to my je uratowaliśmy.
Historia tablice z 21 postulatami Sierpnia '80 w Muzeum Morskim

Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron

Teraz tablice z postulatami mają być częścią większej wystawy, jaką Narodowe Muzeum Morskie planuje otworzyć już od początku 2019 roku. Dzisiejszy dyrektor Narodowego Muzeum Morskiego, Robert Domżał (w międzyczasie zmieniło nazwę) argumentuje podobnie, jak jego poprzednik niemal 10 lat temu.

- Migracja eksponatów muzealnych to rzecz normalna - podkreśla Robert Domżał. - Zabytki krążą po różnych wystawach, są wypożyczane czy przekazywane w depozyt. Po to istnieją, by być eksponowane w różnych przestrzeniach, przez różne podmioty. Tworzymy ekspozycję, której najważniejszą częścią mają być tablice z postulatami stoczniowców, dlatego w połowie listopada zwróciliśmy się do władz ECS z prośbą o ich zwrot. Na razie nie znamy stanowiska drugiej strony. Nasza propozycja to w praktyce rozwiązanie umowy za porozumieniem stron - dodaje dyrektor Narodowego Muzeum Morskiego.
Dyrektor NMM podkreśla, że tablice są najważniejszym eksponatem należącym do placówki i apeluje, by w żądaniu ich zwrotu nie doszukiwać się kontekstu politycznego (NMM podlega pod Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, z którym władze ECS są skonfliktowane).

Tablice trafią do Instytutu Dziedzictwa Solidarności?

Gazeta Wyborcza Trójmiasto informuje, że tablice z postulatami Sierpnia '80 mają trafić docelowo pod skrzydła Instytutu Dziedzictwa Solidarności, a dokładniej do historycznej sali BHP.

IDS to placówka powołana przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego oraz NSZZ "Solidarność" 31 sierpnia tego roku, w rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych. To odpowiedź polityków PiS i kierownictwa NSZZ "S" na działalność ECS - instytucji, którą przedstawiciele rządu w ostatnim czasie wielokrotnie krytykowali. To też konsekwencja trwających od lat nieporozumień między ECS, a władzami "S", które dystansują się publicznie wobec działalności ECS.

Miesiąc temu w sali BHP powoływano radę IDS, w której zasiadło 21 osób w nawiązaniu właśnie do 21 postulatów spisanych na tablicach.

- W Instytucie będziemy przedstawiać prawdziwą historię "Solidarności", a ECS niech robi, co chce - mówił wówczas Jarosław Sellin, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego.

Ministerstwo proponuje wymianę oryginału na kopię

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przypomina, że ECS otrzymało tablice w depozyt na mocy umowy z Narodowym Muzeum Morskim z 2014 roku.

- Muzeum zaproponowało rozwiązanie umowy depozytu, które umożliwiłoby zwrot tablic za porozumieniem stron. W przypadku braku takiego porozumienia, zgodnie z zawartą umową, po uprzednim jej wypowiedzeniu przez Narodowe Muzeum Morskie, obowiązywać będzie półroczny okres wypowiedzenia. Zwrot tablic nie musi wiązać się z uszczupleniem wystawy stałej ECS, instytucja może na wystawie prezentować ich bardzo dobrą kopię, obecnie prezentowaną w Sali BHP - podkreśla Centrum Informacyjne MKiDN - Powrót tablic do Sali BHP, w której nastąpiło podpisanie porozumień z władzą komunistyczną w sposób naturalny i komplementarny połączy te dwa ważne dla Polaków symbole.
Jednocześnie resort potwierdza, że docelowo opiekę merytoryczną nad tablicami oraz działaniami programowo-historycznymi prezentowanymi w Sali BHP sprawować będzie utworzony 31 sierpnia 2019 roku Instytut Dziedzictwa Solidarności.