Recenzja filmu "Chrzciny". Anegdota dobra na raz

Tomasz Zacharczuk

18 listopada 2022 (artykuł sprzed 1 roku)

Opinie (32)

Chrzciny - zwiastun filmu:

Nawet przy stole zastawionym "czystą" i białą kiełbasą kruszenie rodzinnych lodów wydaje się trudniejszą misją niż zatajenie przed domownikami faktu wprowadzenia stanu wojennego. Debiutujący w pełnym metrażu Jakub Skoczeń wraca w swoim filmie do wydarzeń z 1981 roku i proponuje widzom słodko-gorzką satyrę o polskiej, małomiasteczkowej mentalności, w której - jak w zwierciadle - odbijają się nasze narodowe przywary. W "Chrzcinach" komuniści biorą się za łby z klerykałami, co rusz wypadają "trupy z szafy", a modły do Matki Boskiej wybrzmiewają wraz z litanią kłamstw i wzajemnych pretensji. Polskie piekiełko jak się patrzy.

Repertuar kin w Trójmieście

Do położonego w prowincjonalnym górskim miasteczku domu Marianny (Katarzyna Figura) zjeżdżają kolejni członkowie rodziny. Chrzciny najmłodszego z wnucząt kobieta chce skrzętnie wykorzystać do pojednania skłóconych od kilkunastu lat dzieci. Misternie utkany plan psuje jednak sam generał Jaruzelski, który w dniu uroczystości wprowadza w Polsce stan wojenny.

Obawiając się wyjazdu bliskich, Marianna zataja przed nimi prawdę. Chowa radioodbiornik do szafy, przecina kable od telewizora i zmusza dobrze poinformowanego miejscowego proboszcza do złożenia ślubów milczenia. Drobne kłamstwo implikuje kolejne, które splatają się w komedię pomyłek. Mariannie jednak nie będzie do śmiechu, bo tajemnica w każdej chwili może wyjść na jaw, a wraz z nią zakopane w przeszłości rodzinne sekrety.

Tytułowa uroczystość w domu Marianny jest okazją do pojednania po latach skłóconych członków rodziny. Pod warunkiem, że nikt z domowników nie dowie się o wprowadzonym właśnie w Polsce stanie wojennym.

Komedia pomyłek przy rodzinnym stole

Zaproponowana przez Iwa Kardela i Jakuba Skoczenia fabuła mogłaby się wydawać wręcz pretekstowa i nawet banalna, gdyby nie wyraziste postaci, jakimi wypełniono dom Marianny. Najstarszy z jej synów, Tadeusz (Michał Żurawski), jest zagorzałym zwolennikiem "Solidarności", a prywatnie zmaga się z małżeńskim kryzysem. Po przeciwnej stronie barykady plasuje się korzystający z dobrodziejstw i przywilejów komunistycznego systemu Wojtek (Tomasz Schuchardt). Męski tercet uzupełnia jeszcze najmłodszy Tolo (Maciej Musiałowski) - hulaka, karciarz i bawidamek, ostentacyjnie paradujący, na złość matce, w amerykańskich lakierkach.

Charakterologicznie najbliżej Mariannę przypomina Teresa (Agata Bykowska), jej prawa ręka i wychowująca dwójkę dzieci samotna matka, której mąż czmychnął za pracą do USA, gdzie znalazł kochankę. Zupełnym przeciwieństwem najstarszej córki jest zafascynowana Zachodem i wyzwolona światopoglądowo Irena (Marta Chyczewska), romansująca na boku z żonatym mężczyzną. Jest jeszcze najmłodsza w rodzinie Hanka (Marianna Gierszewska). To właśnie jej dziecko pragnie ochrzcić Marianna. Bez poklasku i atencji sąsiadów, bo dziewczyna nie chce zdradzić, kto jest ojcem malucha.

Zarówno ideologiczne, jak i te całkiem przyziemne spory szóstki rodzeństwa są paliwem napędzającym "Chrzciny". Z każdą kolejną konfrontacją bohaterów twórcy filmu podkręcają tempo, zaplatają na dalszym planie poboczne wątki i coraz mocniej zagęszczają i tak napiętą już od początku atmosferę. Sporo humorystycznych akcentów dostarcza też lawirująca pomiędzy swoimi kłamstwami Marianna. W pewnym momencie wszystkie te elementy składają się na zgrabną i wciągającą komedię pomyłek, która salw śmiechu raczej wśród widzów nie wzbudzi, ale sprawi, że większą część seansu spędzimy z wymalowanym na twarzy przyjemnym uśmiechem.

"Chrzciny" są osadzoną w peerelowskiej stylistyce rodzinną komedią pomyłek, która korzysta przede wszystkim ze słownego dowcipu i aktorskich umiejętności świetnie dobranej obsady.

Satyra tylko w połowie udana

Jakub Skoczeń w znacznym stopniu posługuje się więc dowcipem, ale kilkukrotnie próbuje też podbić dramaturgię zdarzeń, stara się pochylić się nad emocjonalnymi rozterkami swoich postaci i rozszerzyć perspektywę. Skłócona rodzina ma bowiem w domyśle symbolizować dążących na oślep do podziałów Polaków, którzy często bezzasadnie tworzą między sobą ściany, by chwilę później w solidarnościowym zrywie je obalać w imię wyższych wartości. Debiutujący w fabularnym kinie reżyser skręca więc w stronę satyry, która poza obśmianiem pewnych stereotypów i zachowań, polega też na celnym wypunktowaniu i zdiagnozowaniu paradoksów opisywanej rzeczywistości.

Z tym akurat Skoczeń nie do końca sobie radzi. Ze względu na dość skąpy metraż (film trwa zaledwie godzinę i 20 minut, przynajmniej o kwadrans za mało) niewiele miejsca poświęca poszczególnym postaciom, którym co prawda stara się rozplanować ekranowy czas, ale są to raczej epizody niepozwalające na wgryzienie się w psychikę bohaterów. Chaotyczny, zarówno fabularnie, jak i realizacyjnie, finał pozbawiony jest natomiast refleksji i emocjonalnej głębi, która w tego typu kinie musi wręcz wybrzmiewać z równie wielką siłą jak dowcip. A tak po prostu nie jest. Następuje zbyt szybkie domknięcie niezbyt rozwiniętych wątków. Daleko Skoczeniowi choćby do Piotra Domalewskiego, który w "Cichej nocy" specyfikę rodzinnych relacji dopieścił w najdrobniejszym szczególe. Twórcy "Chrzcin" zabrakło przede wszystkim reżyserskiej dyscypliny.

Ozdobą filmu bez wątpienia jest świetna kreacja Katarzyny Figury, która zaskakuje nie tylko wizualną metamorfozą.

Metamorfoza Katarzyny Figury robi wrażenie

Ten istotny dla konstrukcji filmu języczek u wagi decyduje właśnie o tym, że dzieło Skoczenia jest zadowalającą, lecz raczej jednorazową rozrywką, choć mogłoby aspirować do czegoś więcej. Scenariusz absolutnie dawał większe pole do popisu.

A skoro już o popisach mowa, to po stronie plusów z całą pewnością należy umieścić całą obsadę. Szczególnie ze świetnymi Schuchardtem, Musiałowskim i Andrzejem Konopką w roli księdza. Przede wszystkim jednak z magnetyczną, pomimo swego postarzałego i poszarzałego wizerunku, Katarzyną Figurą. Za spektakularną zewnętrzną metamorfozą kryje się też bardzo metodyczne i organiczne podejście do roli Marianny. Przewrażliwionej i nadopiekuńczej matki, pokutującej poniekąd za błędy swoich dzieci gorliwej katoliczki i seniorki rodu próbującej ujarzmić temperamenty potomnych. Barwna w ostatnich filmach na dalszym planie Figura nareszcie doczekała się ambitnego aktorskiego wyzwania, któremu całkowicie podołała, otwierając być może tym samym nowy rozdział swojej kariery.

Premiera "Chrzcin" nie jest natomiast nowym rozdziałem w polskiej kinematografii. Brak odpowiedniego zniuansowania opowieści odziera tę historię z oryginalności i sprawia, że raczej nie ma większego sensu już do niej wracać. To oczywiście nie zaburza przyjemności z samego seansu, bo na tle współczesnych polskich komedii zamknięty w nieco teatralnej formie film Skoczenia wydaje się być miłą i orzeźwiającą alternatywą, z bonusem w postaci pięknie skadrowanej zimy i wiernie odwzorowanej na ekranie peerelowskiej estetyki. Bardziej jest to jednak humorystyczna filmowa anegdota opowiadana przy rodzinnym stole niż pełnoprawna satyra.

OCENA: 6,5/10

Tomasz Zacharczukt.zacharczuk@trojmiasto.pl

Film

7.7

51 ocen

Opinie (32) 2 zablokowane

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-19 09:26

Opinia wyróżniona

Byłam na przedpremierowym pokazie w Multikinie. (1)

Każdy może w tym filmie zobaczyć swoją rodzinę. Genialna rola Macieja Musiałowskiego. Polecam!

1 rok
- 19 7
Twoja opinia

Zmień treść

Każdy może w tym filmie zobaczyć swoją rodzinę. Genialna rola Macieja Musiałowskiego. Polecam!
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-11-23 13:20
  
  Współczuje:(
  
  anty bodnar
  1 rok
  - 0 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Współczuje:(
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-18 18:04

Opinia wyróżniona

Film jest dobrze zagrany

I był to miły oddech od polskich dennych komedii ostatnich lat. Mocne 7/10.

1 rok
- 24 9
Twoja opinia

Zmień treść

I był to miły oddech od polskich dennych komedii ostatnich lat. Mocne 7/10.
Regulamin dodawania opinii

Wszystkie opinie

Sortowanie
- Od najnowszych
- Od najstarszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-25 07:46

Języczek

Jest języczek u wagi. Nie ma języczka uwagi......

1 rok
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Jest języczek u wagi. Nie ma języczka uwagi......
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-24 17:03

Genialne dialogi

Nie jest to komedia choć kilka razy można się uśmiać. Ale klimat i dialogi w tym filmie są genialne, Smarzowski w czystej postaci, tyle że bez morderstw i gwałtów. Ostre, gęste, siarczyste. Warto.

Luck
1 rok
- 4 0
Twoja opinia

Zmień treść

Nie jest to komedia choć kilka razy można się uśmiać. Ale klimat i dialogi w tym filmie są genialne, Smarzowski w czystej postaci, tyle że bez morderstw i gwałtów. Ostre, gęste, siarczyste. Warto.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-23 13:22

Robienie filmów o przywarach to objaw pozornego rozliczania się z kompleksów.
Zróbcie ambitne kino bez przerysowywania. NIe umieta.

anty bodnar
1 rok
- 1 4
Twoja opinia

Zmień treść

Robienie filmów o przywarach to objaw pozornego rozliczania się z kompleksów. Zróbcie ambitne kino bez przerysowywania. NIe umieta.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-19 09:26

Opinia wyróżniona

Byłam na przedpremierowym pokazie w Multikinie. (1)

Każdy może w tym filmie zobaczyć swoją rodzinę. Genialna rola Macieja Musiałowskiego. Polecam!

1 rok
- 19 7
Twoja opinia

Zmień treść

Każdy może w tym filmie zobaczyć swoją rodzinę. Genialna rola Macieja Musiałowskiego. Polecam!
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-11-23 13:20
  
  Współczuje:(
  
  anty bodnar
  1 rok
  - 0 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Współczuje:(
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-20 15:15

Polska w pigułce - film doskonale ukazuje polską mentalność...tacy byliśmy, jesteśmy i będziemy. Świetne role, zwłaszcza

1 rok
- 5 1
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-18 20:21

Niektórym, chyba mocno zależy, byśmy myśleli że jesteśmy miernotami. (3)

I chętniej sprzedadzą Dusze europejskiemu rysowi człowieka.

AK47
1 rok
- 13 9
Twoja opinia

Zmień treść

I chętniej sprzedadzą Dusze europejskiemu rysowi człowieka.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-11-19 21:38
  
  A Ty se wymyśl swój NIK a nie kradniesz
  
  1 rok
  - 2 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  A Ty se wymyśl swój NIK a nie kradniesz
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-11-19 13:21
  
  Bzdura. Warto jednak abyśmy przestali się uważać za wybrańców narodów i przestali być tacy naburmuszeni. (1)
  
  Jesteśmy zwyczajni, dokładnie tacy jak inni. Ani to złe ani dobre.
  
  1 rok
  - 6 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Jesteśmy zwyczajni, dokładnie tacy jak inni. Ani to złe ani dobre.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2022-11-19 21:01
    
    Ciekawe
    
    Znajdź 1 kraj, który po 100 nieistnienienia odzyskał wolność.
    Miernoty nie są w stanie osiągnąć promila takiego faktu
    
    AK47
    1 rok
    
    4 4
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Znajdź 1 kraj, który po 100 nieistnienienia odzyskał wolność. Miernoty nie są w stanie osiągnąć promila takiego faktu
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-19 07:11

Widać wyraźnie że celebrytów (2)

mierzi Polska. Muszą jeszcze ją opluć. Tym chcą ludzi ściągnąć do kina.

1 rok
- 8 17
Twoja opinia

Zmień treść

mierzi Polska. Muszą jeszcze ją opluć. Tym chcą ludzi ściągnąć do kina.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-11-19 13:23
  
  Zaściankowość mierzi każdego rozumnego człowieka, niezależnie od narodowości. (1)
  
  1 rok
  - 3 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2022-11-19 21:04
    
    Zaściankowi to ci którzy tak bardzo lgną do europejskich sąsiadów
    
    AK47
    1 rok
    
    3 2
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-19 20:20

Nie znam takich ludzi, nie utożsamiam się z nimi, więc mnie to wisi, co tam pokazują.

To, że to jest "polskie" i typowe to nieprawda. Can't relate.

1 rok
- 3 3
Twoja opinia

Zmień treść

To, że to jest "polskie" i typowe to nieprawda. Can't relate.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-19 19:12

To bardzo dobry i dobrze zagrany film. Dla wrażliwej, myślącej publiczności. Czyli nie dla wszystkich (bez urazy)

1 rok
- 14 4
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-19 18:58

Super film, polecam

1 rok
- 5 2
Twoja opinia

Zmień treść

Super film, polecam
Regulamin dodawania opinii