• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Zobacz powojenny Gdańsk na wystawie online

Joanna Skutkiewicz
4 kwietnia 2021 (artykuł sprzed 3 lat) 
Widok z ulicy Katarzynki na Basztę Jacek. Zdjęcie K. Lelewicza z 1946 roku. Widok z ulicy Katarzynki na Basztę Jacek. Zdjęcie K. Lelewicza z 1946 roku.

Muzeum Gdańska przygotowało wystawę online poświęconą historii pierwszych lat miasta po zniszczeniu w 1945 roku. Zasoby dostępne na platformie Google Arts and Culture ilustrowane są zdjęciami autorstwa Kazimierza Lelewicza, nieżyjącego już fotografika.



30 marca 1945 roku uważa się za dzień, w którym Gdańsk został zdobyty przez Sowietów. Od początku miesiąca miasto było przez nich bombardowane, nie tylko w miejscach strategicznych, jak lasy oliwskie pełne wojsk niemieckich czy tereny portowe; bomby spadały też na gęsto zaludnione dzielnice miasta. W wyniku ataków zginęły tysiące mieszkańców Gdańska i uchodźców.

Rozkazem Hitlera z 25 marca tego roku Niemcy zaciekle bronili miasta. "Każdy metr kwadratowy obszaru Gdańsk-Gdynia winien być zdecydowanie broniony". Właśnie ten dzień przyjmuje się jako początek walk o Gdańsk. Podobnie jak w tym roku, również w 1945 była to Niedziela Palmowa.

30 marca 1945 roku wydano dekret, który tworzył województwo gdańskie. To także dzień, w którym dowództwo Armii Czerwonej ogłosiło zdobycie Gdańska. Datę tę utożsamia się z powrotem Gdańska do Polski. Już dwa dni wcześniej nad gruzami Dworu Artusa zawisła polska flaga. Równolegle z wygasającymi walkami Sowieci zaczęli plądrowanie i niszczenie miasta.

  • Ruiny Żurawia przy Długim Pobrzeżu.
  • Zrujnowana zabudowa ulicy Szerokiej.
  • Baszta Łabędź w trakcie odbudowy. Zdjęcie K. Lelewicza z 1953 roku.
  • Baszta Biała. Zdjęcie K. Lelewicza z 1953 roku.
Według danych z 15 lipca 1945 roku w całym Gdańsku zniszczono 19 665 budynków. Z tej liczby najwięcej było mieszkalnych - 15 600, następnie gospodarczych - 3160 i przemysłowych - 535. Z 17 zabytkowych kościołów położonych w centrum Gdańska ucierpiało 14, a pożary strawiły zabytkowe budowle śródmieścia, m.in. Ratusz Głównomiejski, Zbrojownię, Wielki Młyn i Żurawia.

Zniszczenia uchwycone na fotografiach



Szacuje się, że Śródmieście Gdańska zostało zniszczone w 90, a według niektórych źródeł nawet w 95 proc. - zrujnowano niemal 20 tys. budynków.

- To właśnie ten krajobraz i losy jego mieszkańców dokumentował przez kilka lat na swoich fotografiach Kazimierz Lelewicz - mówi Klaudiusz GrabowskiMuzeum Gdańska, kurator wystawy. - Część jego bogatego archiwum stanowi zasób kolekcji Muzeum Gdańska, a ponad 1500 zostało udostępnionych na portalu dziedzictwo-gdansk.pl. Wystawę na platformie Google Arts & Culture przygotowaliśmy z myślą o przypadającej rocznicy powrotu Gdańska do Polski i o szerokim gronie zainteresowanych tą tematyką. To, co odróżnia wystawę na platformie Google od zdjęć na naszym portalu, to dodatkowy kontekst relacji świadków zniszczonego miasta, które towarzyszą prezentowanym zdjęciom.
- Gdańsk wygląda jak miasto, które rozpadło się w gruzy przed wiekami - wspomina Marek Żuławski (cytat z zasobów wystawy). - Szanowne ruiny oplata już krzew i porasta trawa niedeptana stopą człowieka. Panują tam niepodzielnie cisza i pustka. Ruiny Gdańska ogląda się jak ruiny Babilonu albo Niniwy.

Tak walczono o Gdańsk w 1945 roku



Kazimierz Lelewicz w latach 50. ubiegłego wieku. Kazimierz Lelewicz w latach 50. ubiegłego wieku.
Kazimierz Lelewicz urodził się w 1896 roku w Lubartowie, a zmarł w 1986 roku w Gdańsku. Od 1948 roku pracował na Politechnice Gdańskiej jako kierownik Studium Fotografii na Wydziale Architektury. Kolekcja jego zdjęć znajduje się m.in. w zbiorach Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej. Był laureatem licznych nagród za wykonane przez siebie prace, a w 1975 roku otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Wystawa "Między zniszczeniem a odbudową - Gdańsk na fotografii Kazimierza Lelewicza" jest już dostępna w Internecie.

Google Arts and Culture to platforma, na której obecnie swoje zasoby udostępnia ponad 2 tys. instytucji kultury z ponad 80 krajów. Cieszy się dużą popularnością zwłaszcza w czasie pandemii, gdy stacjonarne muzea i centra kulturalne są zamknięte dla zwiedzających. Ponad 6 milionów artefaktów i tysiące eksponatów online zachęca do poznania kultury w całej jej różnorodności. Dzięki temu internauci mają okazję w nowatorski sposób odkrywać sztukę, historię oraz cuda świata - od słynnego obrazu przedstawiającego sypialnię van Gogha po celę więzienną, w której był osadzony Nelson Mandela. Kolekcje zgromadzone na platformie można oglądać na stronie internetowej, a także dzięki bezpłatnej aplikacji dostępnej na iOS i Androida.

Muzea online w Trójmieście, Polsce i na świecie


Wydarzenia

Miejsca

Opinie (195) ponad 20 zablokowanych

  • I co z tego? (13)

    To miasto w czasach WMG nie było polskie, mieszkało wtedy w Gdańsku zaledwie 2,5% Polaków.

    • 19 11

    • Miasto było polskie ale nie mieszkali w nim wtedy Polacy.Raczej tak można by to ująć Panie obiektywny.

      • 12 9

    • ok. 10% (4)

      trollu. Nie było polskie bo było wolne.

      • 5 6

      • Jak już to znajdowało się na terenie WMG a nie było wolne , w artykule jest mowa o mieście a nie o obszarze WMG.Z twojej wypowiedzi wynika ,że nic nie zrozumiałeś , ale cóż czego się spodziewać po kimś kto nie wie ,że zdanie zaczynamy wielką literą i używa słowa powszechnie uznanego za obelżywe jako coś normalnego.

        • 5 3

      • Panie "obiektywny" kto się nie zgadza to troll?.Człowieku doucz się z historii i liźnij trochę kultury.

        • 4 6

      • procent się zgadza ok 10% , natomiast nie bardzo rozumiem dalej co to za skrót myślowy

        • 2 3

      • 2.12 % nie wiecej. Z tego polowa , to itak byli naplywowi tzw. "bose antki". Przyjechali tu bo dostali posade na kolei, poczcie. Zwykly obywatel WMG nie mial szans dostac tam robote. Byla to oczywista dyskryminacja.

        • 3 3

    • Wszędzie podają, że do 10 procent. (3)

      • 9 1

      • (1)

        Mozna liczyć ,że ok.10 % ale niestety nie da się już tego nigdy zweryfikować.Szkoda.

        • 0 0

        • nie ma potrzeby.

          • 0 5

      • maksymalnie do 10% było razem z urzędnikami i pracownikami zatrudnionymi na kolei, w urzędzie celnym, poczcie itp, tymczasowo oddelegowanymi z Polski

        • 0 2

    • A w Sopocie

      nieco więcej...

      • 1 0

    • Obiektywny- inaczej

      • 1 0

    • moja rodzina miała dwa obywatelstwa ,Polskie i Wolnego miasta

      • 0 0

  • Gdansk (3)

    Pamiętać należy że Gdańsk dla tzw.sowietow to Niemcy. Stąd takie zniszczenia za barbarzynstwo Niemcow.Gdynia ,Krakow Poznań i większość polskich miast nie doznała takiego ogromu zniszczen.

    • 20 7

    • A Lubawa? W 1945 roku miasto zostało wyzwolone i spalone przez jednostki 5 armii pancernej II Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej. Zniszczenia wojenne sięgały ok. 80% budynków i budowli.

      W okresie międzywojennym Lubawa leżała w województwie pomorskim. Powiat lubawski był jednym z najrdzenniej polskich powiatów w całej drugiej RP - o wskaźniku 96,6% ludności polskiej.

      • 4 2

    • była umowa rządowa że żołnierz radziecki na rdzennych terenach II Rp nie dokonuje grabierzy ,gwałtów itp.

      Gdań to miasto obsiadłe przez żywioł niemiecki i było traktowane przez Rosjan jako miasto niemieckie ,zdobyczne.Stąd grabieże wywózka cennych maszyn do Rosji ,pożary za puszczenie z dymem miast radzieckich itd Dowództwo armii czerwonej dokładało starań aby polskie miasta oswobadzać fortelem ,sztuką wojskową itd przykłady :Kraków ,Poznań .zapewne byłaby i Warszawa gdyby londyńskie pachołki nie wywołały powstania (wskutek czego z dymem poszło cale miasto i 200 tys Polaków do piachu).Ilekroć jestem w Pradze podziwiam Czechów że wsparli armię czerwoną marsz.Koniewa i Praga wyszła bez zniszczeń chociaż w tym rejonie była jeszcze milionowa w pełni sprawna armia niemiecka.

      • 1 2

    • Pomyłka!

      Z tych miast co wymieniłeś tylko Kraków się ostał (nie bez powodu)! Poznań ogłoszono Twierdzą i oberwał porównywalnie zaś Gdynia mniej ale tylko dlatego ze raz Iż Harcerze zrobili swoje , a dwa ze Niemcy bronili przede wszystkim Kępy i Portu

      • 1 0

  • Sowiecki odwet

    Rosjanie mścili się za zniszczony Stalingrad.

    • 16 4

  • Tyyy czekaj czekaj... lelewicz robil zdiecia dlugo przed kosycarzem ale to hołbiony przez miasto kosycarz a teraz jego synalek

    Zbiera nagrody...chyba cos tu poszla nie tak?gdzie pomnik dla lelewicza???

    • 14 7

  • Odbudowa Gdanska (3)

    To ci wstrętni komuniści odbudowali zniszczony Gdańsk.

    • 10 12

    • To odbudowali Polacy. Komuchy byly w UB, Glosie Wybrzeza, dostawali wille na Zolibarzu, pracowali w cenzurze itp.

      • 3 1

    • jak śmieli!

      • 1 0

    • Rosjanie nie zdobywali opuszczonego Gdańska tylko wkroczyli. A dwa dni póżniej w nocy katiuszami zniszczyli Gdańsk i go spalili w następnych dniach. Oszczędzobserwatorili tylko stocznie w zakłady przemysłowe aby je wywozić do ZSRR.

      • 2 1

  • Przejmujący opis spalenia Gdańska napisał Günther Grass w "Blaszanym bębenku".

    • 14 3

  • teraz piszą anglofile nie Polacy i stamtąd czerpią wyrazy .

    • 2 4

  • Wojna jest straszna. Nigdy więcej wojny!

    • 14 2

  • Niemcy i ruskie najwieksze nieszczescie tego swiat, czas na reparacje wojenne od ludobójców (2)

    A teraz Helmuty chcą nas uczyc demokracji.....

    • 11 13

    • volks

      polskich pachołków nie da się nauczyć demokracji

      • 5 0

    • ciebie nie da się niczego nauczyć

      • 1 2

  • Podpalili po wyzwoleniu

    W Gdansku zaczęła się wojna więc Rosjanie mścili się podpalając miasto i gwalcac mieszkancow. Prawo Wojny...

    • 13 4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Daria ze Śląska "Pierwsza trasa c.d." (2 opinie)

(2 opinie)
89 - 129 zł
Kup bilet
pop

The Robert Cray Band: Groovin' 50 years! (1 opinia)

(1 opinia)
159 - 249 zł
blues / soul, rock / punk

Paweł Stasiak z zespołem PapaD (1 opinia)

(1 opinia)
120 zł
Kup bilet
pop

Katalog.trojmiasto.pl - Nowe Lokale

Najczęściej czytane

Sprawdź się

Sprawdź się

Kto z legendarnego zespołu "Kelly Family" wystąpił w 2023 roku w Operze Leśnej?