Jak Niemcy kręcili w Gdyni "Titanica"

Michał Lipka

16 maja 2021 (artykuł sprzed 3 lat)

Opinie (120)

Titanic miał być statkiem niezatapialnym. Jak skończył, wszyscy wiemy. Niemcy chcieli jednak dopisać do tego swoją propagandową historię.

RMS Titanic, Joseph Goebbels, Gdynia - na pierwszy rzut oka tych trzech elementów nic nie łączy. Gdy jednak przyjrzymy się dziejom pewnego filmu, może okazać się, że prawda jest nieco inna. To w Gdyni kręcono film, który miał być perłą w koronie nazistowskiej machiny propagandowej.

Historia Titanica jest raczej powszechnie znana. Brytyjski transatlantyk typu Olympic, uznawany przez wielu za statek niezatapialny, podczas swojego dziewiczego rejsu w nocy z 14 na 15 kwietnia 1912 roku otarł się o górę lodową (a nie - jak powszechnie się uważa - zderzył się z nią) i w konsekwencji poszedł na dno, pociągając wraz z sobą przeszło 1500 osób spośród ogólnej liczby ok. 2228 znajdujących się na pokładzie.

Po tych wydarzeniach powstały dwie komisje: amerykańska i brytyjska, które w toku przeprowadzonych dochodzeń doszły do zbliżonych konkluzji. Przedstawiały się one następująco:

podstawową przyczyną zatonięcia była wyłącznie góra lodowa i nadmierna prędkość, z którą poruszał się RMS Titanic,
załoga wykazała się zbyt dużą pewnością siebie i ufnością w statek, co w konsekwencji doprowadziło do szeregu niedopatrzeń (m.in. przejawiające się w zbyt małej liczbie obserwatorów pozbawionych podstawowych narzędzi, takich jak lornetki),
na statku znajdowała się zbyt mała liczba szalup ratunkowych, a te, które były, w chwili katastrofy i ewakuacji odpływały nie w pełni obsadzone przez rozbitków.

Oczywiście tragedia Titanica wielokrotnie była ekranizowana, a jedną z najbardziej znanych produkcji jest ta z 1997 roku, nagrodzona 11 Oscarami, a reżyserowana przez Jamesa Camerona.

Co ma wspólnego Gdynia i Titanic?

Przypomnieliśmy sobie więc tragedię Titanica, wiemy już, który film najbardziej podobał się krytykom i publiczności, a gdzie tu wspomniana wcześniej III Rzesza i Gdynia i co one mają wspólnego z brytyjskim transatlantykiem? Aby znaleźć odpowiedź na to pytanie, musimy cofnąć się w czasie do roku 1941.

Po kapitulacji wydawało się niepokonanej Francji Hitler wraz z generalicją snuł plany kolejnych podbojów, biorąc na cel Wielką Brytanię. Jednym z ówczesnych niemieckich dygnitarzy był minister propagandy Joseph Goebbels. Z powodu deformacji stopy nigdy nie mógł odbyć służby wojskowej, co było przyczyną jego kompleksów. Miał jednak ogromną ambicję, by w trwającej wojnie wykazać się czymś na tyle spektakularnym, by zyskać uznanie w oczach ukochanego wodza i zapewnić sobie trwałe miejsce na kartach historii. Z oczywistych względów nie mógł dowodzić żadnym oddziałem, więc bez reszty oddał się pracy propagandowej, na czym - co trzeba oddać - znał się dość dobrze.

Titanic? 180 mln USD na propagandę Goebbelsa

Plakat reklamujący niemiecką wersję zatonięcia Titanica.

Na jego biurko pewnego dnia trafił scenariusz filmu autorstwa Haralda Bratta, opisujący katastrofę Titanica. Goebbels postanowił wykorzystać ten pomysł, tworząc monumentalny film propagandowy, ukazujący historię brytyjskiego transatlantyku nieco inaczej, niż znamy ją obecnie. Główny przekaz miał wywoływać u widzów antybrytyjskie nastawienie, co - biorąc pod uwagę plany ostatecznego pokonania Anglii - było nader istotne.

Na wykonawcę swojego planu Goebbels wyznaczył reżysera Herberta Selpina. Wydawać by się mogło, że to strzał w dziesiątkę - od 1934 roku Selpin należał do NSDAP, na swym koncie miał już kilka uznanych filmów, a przy tym miał opinię pedantycznego perfekcjonisty. Sukces wydawał się więc murowany.

Już na początku doszło do pewnego zgrzytu - przedstawiony Selpinowi scenariusz nie przypadł mu do gustu. Według niego był za mało przekonujący, dlatego przekonał ministra propagandy do wniesienia poprawek. Miał ich dokonać wieloletni przyjaciel reżysera, scenarzysta Walter Zerlett-Olfenius. Zresztą lista postawionych przez Selpina żądań była dłuższa. Chciał bowiem 85 dni filmowych (co nawet w dzisiejszych czasach jest czasem niezwykle długim, a pamiętajmy, że wtedy trwała wojna), dużego budżetu m.in. na efekty specjalne (ostateczna kwota oscylowała w granicach 4 milionów marek, czyli ok. 180 milionów dolarów) oraz zbudowania 20-metrowego modelu Titanica, który był mu niezbędny do nagrania scen tonięcia. Choć może się to wydawać nieprawdopodobne, na wszystko uzyskał zgodę!

Pozytywny bohater? Jeden, oczywiście Niemiec

Już pierwsza kręcona scena wskazywała, w którym kierunku będzie szła produkcja - Anglicy mieli zostać ukazani jako żądni pieniędzy i władzy oportuniści. Liczył się dla nich wyłącznie zysk i byli gotowi do niego podążać wszelkimi możliwymi środkami, lekceważąc przy tym zdrowy rozsądek i bezpieczeństwo. W jednej ze scen widzimy, jak prezes towarzystwa White Star, ogarnięty manią uzyskania przez Titanica Błękitnej Wstęgi Atlantyku*, decyduje się na przekupienie kapitana, obiecując mu dodatkowe pieniądze (5 tys. USD) za pobicie istniejącego rekordu.

Nie można tu oczywiście zapomnieć o jedynym pozytywnym bohaterze. Zapewne nie zdziwi nikogo fakt, że jest on Niemcem, pierwszym oficerem Titanica, nazwiskiem Petersen, który trafnie od samego początku przewiduje możliwe konsekwencje płynięcia z dużą prędkością przez rejon, w którym znajdują się góry lodowe. Próbuje przekonać i właścicieli statku, i samego kapitana do swych racji, oczywiście bezskutecznie. Podczas samej katastrofy jako jedyny nie traci zimnej krwi, kierując ewakuacją, dbając o życie pasażerów, a nawet bohatersko ratuje uwięzioną w kabinie dziewczynkę. Z nią na rękach udaje mu się opuścić pokład i dopłynąć do jednej z szalup.

Końcowa scena filmu przedstawia proces sądowy, w którym zeznaje Petersen. Nie będę tutaj jednak zdradzał ostatecznego wyniku procesu - chętnych zachęcam do obejrzenia filmu.

Ewakuacja Titanica nagrana w Gdyni

Wróćmy jednak do samej produkcji. Jak już wspomniałem, Selpin był perfekcjonistą. Obok planu filmowego w Berlinie, gdzie kręcono większość zdjęć z wnętrza Titanica, na jeziorze Scharmützelsee kazał wybudować pochylnię, na której umiejscowił wybudowany model statku. Tam też chciał nagrać sceny tonięcia jednostki. Prześladował go jednak pech - pogoda nie sprzyjała, model nieustannie szwankował, a czas płynął nieubłaganie. Goebbels coraz bardziej zaczynał domagać się konkretnych wyników.

W kwietniu 1942 roku Selpin postawił kolejny warunek - sceny ewakuacji Titanica chciał nagrać na prawdziwym statku. I uzyskuje zgodę! Ministerstwu Propagandy udaje się przekonać Kriegsmarine, by na jednej z jej jednostek pomocniczych Selpin mógł nakręcić sceny do swego filmu. Wybór pada na cumujący w Gdyni liniowiec SS Cap Arcona. Cała ekipa przybyła zatem do okupowanej Polski i zakwaterowała się nie gdzie indziej, jak w kurorcie Zoppot w luksusowym Grand Hotelu.

Pech jednak nie przestawał prześladować reżysera. Cap Arcona znajdowała się w porcie wojennym, a pojawienie się ekipy wzbudziło zrozumiałe zaciekawienie zgromadzonych na pokładach okrętów załóg. Kręcone sceny przerywane były przez syreny okrętowe i portowe, ogłaszane alarmy, a dodatkową frustrację ekipy budziły liczne zakazy (m.in. zapalania oświetlenia w nocy - bano się bowiem nieprzyjacielskich ataków).

Reżyser się zdenerwował, więc zginął

Gdy reżyser Herbert Selpin nie wytrzymał i przy świadkach powiedział, co myśli o przywódcach III Rzeszy, kara mogła być tylko jedna.

Pomimo zaangażowania aktorów i licznych statystów (byli to głównie oficerowie i marynarze ze znajdujących się w gdyńskim porcie niemieckich okrętów) zdjęcia posuwały się do przodu w ślimaczym tempie, co powodowało, iż frustracja Selpina rosła z każdym dniem. W końcu nadszedł moment, w którym nie wytrzymał - zebrawszy w Grand Hotelu całą ekipę, Selpin wybuchł. Głównym winowajcą niepowodzeń, według reżysera, był jego przyjaciel - scenarzysta Zerlett. W wyniku powstałej burzliwej kłótni Selpin powiedział dosadnie, co sądzi o nazistowskich przywódcach (a delikatnie mówiąc, nie miał o nich zbyt pozytywnego zdania), jak również wyśmiał posiadany przez Zerletta Krzyż Żelazny, a jego samego niewybrednie obraził. Ten finalnie opuścił Sopot i udał się do Berlina, gdzie ze szczegółami przedstawił zachowanie Selpina i to, co dokładnie powiedział.

Na efekty nie trzeba było długo czekać. Reżysera oskarżono o działanie na szkodę państwa niemieckiego oraz poniżanie jego sił zbrojnych i aresztowano. Krótko potem w celi znaleziono Selpina martwego - według oficjalnej wersji popełnił samobójstwo, wieszając się na własnych szelkach. Wersja nieoficjalna mówi wprost o morderstwie dokonanym przez specjalny oddział Gestapo.

Dalsze prace nad filmem powierzono Wernerowi Klinglerowi. Dokończył on kręcenie scen w Gdyni i niebawem przedstawił ukończony film Goebbelsowi. Mimo ogromnych nakładów finansowych oraz zaangażowania niespodziewanych jak na czas wojenny środków produkcja nie przypadła mu do gustu. Sytuacja na frontach była już inna, niż gdy zaczęto kręcić film, i mógł on odnieść inny skutek, niż pierwotnie zakładano. Monumentalna produkcja, dzięki której Goebbels miał pozostać niezapomniany, okazała się finalnie totalnym niepowodzeniem, które dodatkowo pociągnęło za sobą ofiarę śmiertelną.

Warto jeszcze na koniec zaznaczyć, że grający Titanica Cap Arcona również spotkał tragiczny los, o którym pisaliśmy już w Portalu Trojmiasto.pl.

I tak oto Gdynia i Sopot stały się świadkami napisanej na nowo przez hitlerowców historii Titanica.

*za PWN: Błękitna Wstęga Atlantyku - nieoficjalna, prestiżowa nagroda przyznawana statkom pasażerskim z własnym napędem za osiągnięcie największej prędkości średniej na jednej z tras transatlantyckich; pierwszym zdobywcą Błękitnej Wstęgi Atlantyku był 1838 statek bryt. Sirius - bocznokołowiec płynący ze średnią prędkością 12,4 km/h (6,7 węzłów), ostatnim - 1952 amerykański United States (napęd turbinowy) - 65,9 km/h (35,6 węzłów). Dwie późniejsze próby poprawienia rekordu (ślizgacz Virgin Atlantic Challenger II 1986 i katamaran Hoverspeed 1990), choć pomyślne (obie jednostki poprawiły wynik o prawie 3 h), nie zostały uznane, gdyż reguły Błękitnej Wstęgi Atlantyku nie zezwalają na tankowanie paliwa na trasie; orzekają także o konieczności wyposażenia statku w kabiny pasażerskie. Symbolem nagrody była niebieska wstęga mocowana na szczycie masztu noszącego ją statku.

Michał Lipkam.lipka@trojmiasto.pl

Opinie (120) ponad 20 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-05-16 10:52

Wilhelm Gustlof (4)

Wrak leży na dnie naszej zatoki a ofiar 6 razy więcej niż na titanicu , niech sobie Niemcy o tym nakręca film .

2 lata
- 33 7
Twoja opinia

Zmień treść

Wrak leży na dnie naszej zatoki a ofiar 6 razy więcej niż na titanicu , niech sobie Niemcy o tym nakręca film .
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-05-16 11:05
  
  Niemcy zrobili to w 2008 r.
  
  W tłumaczeniu: "Gustloff - Rejs ku Śmierci"
  
  2 lata
  - 18 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  W tłumaczeniu: "Gustloff - Rejs ku Śmierci"
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-05-16 12:12
  
  Nie Zatoki, lecz na Ławicy Słupskiej (1)
  
  a film powstał w 1960 - Nacht fiel ueber Gotenhafen.
  
  2 lata
  - 9 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  a film powstał w 1960 - Nacht fiel ueber Gotenhafen.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2021-05-16 15:54
    
    ten powstał po IIwś, jako pierwszy
    
    .
    
    2 lata
    
    1 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    .
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-05-16 17:56
  
  Już nakręcili taki film w 1960 roku.
  
  Zwie się "Nacht fiel über Gotenhafen"
  
  2 lata
  - 3 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Zwie się "Nacht fiel über Gotenhafen"
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-05-16 11:07

Niemcy mają o czym krecić filmy

Jeśli chodzi o katastrofy morskie, to nie ma co daleko szukać , ale i czym chwalić . Ok . 10 000 tys uciekinierow przed armią czerwoną z Prus Wschodnich, Gdyni , Gdanska . W tym niemiecki aparat okupacyjny , SS, Hitler Jugend, , abwera, gestapo, wszelaka inna swołocz faszystowska uciekająca przed sprawiedliwością ze zrabowanym dobrem z Polski. Nie było w historii katastrof morskich wiecej ofiar jednorazowo. Kpt. Marinesko wysyłając z ssovieciej lodzi podwodnej torpedy , nie przypuszczał, ze wpisze się na rekord świata. Jakoś mu to nie przeszkadzało w zyciu , bo czuł z tego powodu dumę , a ilości spożywanego alkoholu skutecznie pozwalały mu nie zaprzątać sobie głowy takimi drobiazgami. Zwłaszcza , ze kolejnym był ms Steuben , gdzie utopił 4500 żołnierzy byłych ssojuszników. . Pośmiertnie został odznaczony Orderem Bohatera ZSRR

2 lata
- 6 5
Twoja opinia

Zmień treść

Jeśli chodzi o katastrofy morskie, to nie ma co daleko szukać , ale i czym chwalić . Ok . 10 000 tys uciekinierow przed armią czerwoną z Prus Wschodnich, Gdyni , Gdanska . W tym niemiecki aparat okupacyjny , SS, Hitler Jugend, , abwera, gestapo, wszelaka inna swołocz faszystowska uciekająca przed sprawiedliwością ze zrabowanym dobrem z Polski. Nie było w historii katastrof morskich wiecej ofiar jednorazowo. Kpt. Marinesko wysyłając z ssovieciej lodzi podwodnej torpedy , nie przypuszczał, ze wpisze się na rekord świata. Jakoś mu to nie przeszkadzało w zyciu , bo czuł z tego powodu dumę , a ilości spożywanego alkoholu skutecznie pozwalały mu nie zaprzątać sobie głowy takimi drobiazgami. Zwłaszcza , ze kolejnym był ms Steuben , gdzie utopił 4500 żołnierzy byłych ssojuszników. . Pośmiertnie został odznaczony Orderem Bohatera ZSRR
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-05-16 11:14

Trójmiasta.pl słabiutko z merytoryką. Dodatkowa przyczyna zatonięcia Titanica to zła jakość stali użytej do nitowania...

To wiedza powszechna od dawna ha haa haaa

2 lata
- 2 3
Twoja opinia

Zmień treść

To wiedza powszechna od dawna ha haa haaa
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-05-16 11:25

(1)

Niemcy sa calkowicie odpowiedzialni za II Wojne Światową. Zbrodnie ludobójstwa, zniszczony nasz kraj. Nigdy za to nie zaplacili.

2 lata
- 11 5
Twoja opinia

Zmień treść

Niemcy sa calkowicie odpowiedzialni za II Wojne Światową. Zbrodnie ludobójstwa, zniszczony nasz kraj. Nigdy za to nie zaplacili.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-05-16 12:20
  
  Przecież w zamian dostaliśmy dobrobyt pod skrzydłami ZSRR
  
  Teraz te struktury wracają... nie ma co płakać towarzyszu
  
  2 lata
  - 5 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Teraz te struktury wracają... nie ma co płakać towarzyszu
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-05-16 11:26

Grand Hotel (1)

W 1942 roku hotel nosił nazwę Kasino-Hotel

Grzegorz N
2 lata
- 9 0
Twoja opinia

Zmień treść

W 1942 roku hotel nosił nazwę Kasino-Hotel
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-05-16 11:34
  
  100 lat Grzesiu :)
  
  2 lata
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  100 lat Grzesiu :)
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-05-16 11:38

Zamordyzm jedyna metoda na aryjczykow germanskich (10)

Niemcy to nie są ludzie a mają w genach zło i niszczenie drugiego człowieka i tak jest do dzisiaj dlatego tak dużo emigrantów trzyma Niemców za gęby na terenie Germanii i ich tam pilnują jak dzikich zwierząt które muszą być bały czas pod nadzorem bo znowu będzie nieszczescie

Widzę Widzew widzę Widzew
2 lata
- 7 8
Twoja opinia

Zmień treść

Niemcy to nie są ludzie a mają w genach zło i niszczenie drugiego człowieka i tak jest do dzisiaj dlatego tak dużo emigrantów trzyma Niemców za gęby na terenie Germanii i ich tam pilnują jak dzikich zwierząt które muszą być bały czas pod nadzorem bo znowu będzie nieszczescie
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-05-16 11:57
  
  A passat odpalił? (9)
  
  Kac puści po 16ej
  
  2 lata
  - 5 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Kac puści po 16ej
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2021-05-16 12:03
    
    (8)
    
    Wozy i samochody to robili po to bo twoich dziadków w obozach śmierci truć spalinami bo jeszcze cyklonu-b nie wprowadzili
    
    Widzę Widzew widzę Widzew
    2 lata
    
    2 3
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Wozy i samochody to robili po to bo twoich dziadków w obozach śmierci truć spalinami bo jeszcze cyklonu-b nie wprowadzili
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2021-05-16 12:06
      
      Masz na myśli te Polskie obozy... (2)
      
      2 lata
      
      4 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Regulamin dodawania opinii
      - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2021-05-16 12:10
        
        (1)
        
        Im pomagali czyli komu. Wam Niemcom twoim przodkom? Teraz że się wychylił za swoimi krajanami germanskimi banditami
        
        2 lata
        
        1 2
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        Im pomagali czyli komu. Wam Niemcom twoim przodkom? Teraz że się wychylił za swoimi krajanami germanskimi banditami
        Regulamin dodawania opinii
        
        Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2021-05-16 12:15
        
        Tobie nic już nie pomoże..
        
        Pozdrów resztę ekipy za wschodnią granicą
        
        2 lata
        
        4 0
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        Pozdrów resztę ekipy za wschodnią granicą
        Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2021-05-16 12:10
      
      Dziś robią by Pol a czki miały czym jeździć (2)
      
      Bo własnych nie produkują
      
      2 lata
      
      4 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Bo własnych nie produkują
      Regulamin dodawania opinii
      - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2021-05-16 12:16
        
        (1)
        
        Te wozy to germanski szmelc z fabryk które więźniowie budowali i w nich pracowali a potem z głodu umierali a wozy do dzisiaj jeżdżą jak ten twój passat
        
        Widzę Widzew widzę Widzew
        2 lata
        
        2 2
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        Te wozy to germanski szmelc z fabryk które więźniowie budowali i w nich pracowali a potem z głodu umierali a wozy do dzisiaj jeżdżą jak ten twój passat
        Regulamin dodawania opinii
        
        Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2021-05-16 12:19
        
        Nigdy nie miałem i nie planuję niemieckiego samochodu...
        
        Ale masz rację Polski szmelc nie przetrwał
        
        2 lata
        
        4 1
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        Ale masz rację Polski szmelc nie przetrwał
        Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2021-05-16 18:01
      
      (1)
      
      Moi dziadkowie (tak samo jak i pradziadkowie) pochodzą z terenów, które przez pierwszą wojną znajdowały się w granicach Cesarstwa Niemieckiego - konkretnie z Westpreussen i Oberschlesien. Nie byli w obozach czy na robotach przymusowych.
      
      Polacy wyznania katolickiego. Wszyscy zostali wpisani na DVL jako Eingedeutschte czyli osoby autochtoniczne, uważane przez Niemców za częściowo spolonizowane (Górnoślązacy, Kaszubi, Mazurzy) oraz Polacy niemieckiego pochodzenia.
      
      2 lata
      
      3 1
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Moi dziadkowie (tak samo jak i pradziadkowie) pochodzą z terenów, które przez pierwszą wojną znajdowały się w granicach Cesarstwa Niemieckiego - konkretnie z Westpreussen i Oberschlesien. Nie byli w obozach czy na robotach przymusowych. Polacy wyznania katolickiego. Wszyscy zostali wpisani na DVL jako Eingedeutschte czyli osoby autochtoniczne, uważane przez Niemców za częściowo spolonizowane (Górnoślązacy, Kaszubi, Mazurzy) oraz Polacy niemieckiego pochodzenia.
      Regulamin dodawania opinii
      - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2021-05-22 10:15
        
        Gratuluje dziadkow i dumy z mentalnosci "choragiewki"
        
        2 lata
        
        0 0
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-05-16 12:00

W ramach odszkodowań za lata zaborów na ziemiach polskich (4)

Po drugiej wojnie granice Polski na zachodzie powinny się były kończyć tam gdzie DDR tylko Ruskim i Alantom zabrakło wyobraźni przy ustalaniu nowych granic powojennych

Widzę Widzew widzę Widzew
2 lata
- 5 3
Twoja opinia

Zmień treść

Po drugiej wojnie granice Polski na zachodzie powinny się były kończyć tam gdzie DDR tylko Ruskim i Alantom zabrakło wyobraźni przy ustalaniu nowych granic powojennych
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-05-16 12:04
  
  Ten naród wybrany dał się 3 razy rozebrać! Zawsze w d*pę kopany i same roszczenia... (2)
  
  Wszystko się po prostu należy
  
  2 lata
  - 6 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Wszystko się po prostu należy
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2021-05-16 12:13
    
    (1)
    
    Jakbyś został napadnięty w nocy przez trzech zbirów to sam byś się rozebrał pod groźbą a w gębę dopiero na końcu oberwał to takie dałeś porownanie
    
    Widzę Widzew widzę Widzew
    2 lata
    
    3 4
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Jakbyś został napadnięty w nocy przez trzech zbirów to sam byś się rozebrał pod groźbą a w gębę dopiero na końcu oberwał to takie dałeś porownanie
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2021-05-16 12:17
      
      3 razy!
      
      Celebrują porażki i tragedie narodowe!
      Wow
      
      2 lata
      
      6 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Celebrują porażki i tragedie narodowe! Wow
      Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-05-17 19:03
  
  A zabory to wstyd dla nas Polakow nie Niemiec, Rosji i Austrii.
  
  To my sami oddaliśmy sie w niewole.
  
  2 lata
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  To my sami oddaliśmy sie w niewole.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-05-16 12:20

(6)

Dlatego dobrze ze chociaż raz Widzew oklepal Borussię w LM jak te przez lata łupili miasto wlokniarzy lodzkich

Widzę Widzew widzę Widzew
2 lata
- 2 5
Twoja opinia

Zmień treść

Dlatego dobrze ze chociaż raz Widzew oklepal Borussię w LM jak te przez lata łupili miasto wlokniarzy lodzkich
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-05-16 12:22
  
  No... a notariusz odznacza wybitnego kopacza... (2)
  
  Który gra u germanów... o ironio
  
  2 lata
  - 5 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Który gra u germanów... o ironio
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2021-05-16 12:58
    
    (1)
    
    Ten Kopacz co mówisz to obranca na tyle już przeskrobał że jest wart grania w Borussi bo unas byłby zdyskwalifikowany
    
    Widzę Widzew widzę Widzew
    2 lata
    
    1 3
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Ten Kopacz co mówisz to obranca na tyle już przeskrobał że jest wart grania w Borussi bo unas byłby zdyskwalifikowany
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2021-05-16 17:06
      
      Nie obranca...
      
      Nie w Borussi...
      
      2 lata
      
      2 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Nie w Borussi...
      Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-05-16 12:23
  
  Dobrze napisane, chociaż raz...
  
  I ślepej kurze ziarno się trafi
  
  2 lata
  - 3 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  I ślepej kurze ziarno się trafi
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-05-16 17:54
  
  (1)
  
  Miast z terenów dawnej Kongresówki i Galicji mi nie szkoda.
  
  2 lata
  - 0 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Miast z terenów dawnej Kongresówki i Galicji mi nie szkoda.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2021-05-16 23:28
    
    A mi ciebie troszkę tak...
    
    No ale taka służba zdrowia
    
    2 lata
    
    2 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    No ale taka służba zdrowia
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-05-16 13:00

Tak naprawdę to jak i obecnie z covidem wykreowały ...... (2)

..... to media i zrobiły go niezatapialnym . Nie było , nie ma i nigdy nie będzie statków i okrętów niezatapialnych .

kondor
2 lata
- 9 12
Twoja opinia

Zmień treść

..... to media i zrobiły go niezatapialnym . Nie było , nie ma i nigdy nie będzie statków i okrętów niezatapialnych .
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-05-16 13:07
  
  (1)
  
  Tu cie zaskoczę bo Arka jest niezatapialna i żaden Niemiec nie wejdzie na jej pokład
  
  Widzę Widzew widzę Widzew
  2 lata
  - 1 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Tu cie zaskoczę bo Arka jest niezatapialna i żaden Niemiec nie wejdzie na jej pokład
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2021-05-16 23:29
    
    Dokładnie,tam tylko Polacy i zwierzęta...
    
    2 lata
    
    3 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-05-16 13:12

Kurcze dobry ten stary film

Kiedyś to kręcono solidne kino.

Luk
2 lata
- 7 0
Twoja opinia

Zmień treść

Kiedyś to kręcono solidne kino.
Regulamin dodawania opinii