- 1 Techno balkon otworzył sezon (38 opinii)
- 2 Juwenalia: Bajm, LemON i strefy z nagrodami (64 opinie)
- 3 Trzydniowa kulinarna Feta na stoczni (57 opinii)
- 4 Momoa spotkał się z Michalczewskim (60 opinii)
- 5 Chowają pieniądze w miejscach publicznych (52 opinie)
- 6 Jason Momoa w gdańskiej restauracji (137 opinii)
Od Union-Theater do Heliosa. Krótka historia wrzeszczańskich kin
"Bajka", "Zawisza", "Znicz" - nazwy te dużej części starszych czytelników portalu Trójmiasto.pl przypominają czasy, w których nie tylko nie było Netflixa, ale nawet samo wyjście do kina było nie lada wydarzeniem. Jednak historia kin we Wrzeszczu wykracza daleko poza te trzy przybytki X muzy.
Co dziś leci w kinie? Repertuar kin w Trójmieście
Pierwsza projekcja filmowa w Gdańsku odbyła się 20 października 1896 r. w Teatrze Wilhelma przy Długich Ogrodach, a więc zaledwie 10 miesięcy po pierwszym publicznym pokazie kinematografu braci Lumière w Paryżu.
Natomiast pierwsze stałe kino w naszym mieście - Passage-Theater - powstało w 1908 r. Działało w dziś nieistniejącym pasażu łączącym dzisiejsze Wały Jagiellońskie z Targiem Węglowym (stąd jego nazwa). Wkrótce przybytki te zaczęły powstawać także w najdynamiczniej rozwijającym się gdańskim przedmieściu.
Sceny świetlne i pałace filmowe
Najpóźniej latem 1910 r. przy głównej ulicy Wrzeszcza (Hauptstrasse), dziś al. Grunwaldzka) otwarto Union-Theater, zaś jesienią 1912 r. - Lichtspielhaus Olympia. Żywot obu tych kin nie był jednak długi - podobnie jak kilku innych, które pojawiły się w kolejnych latach.
Złą passę udało się przełamać dopiero po uruchomionemu w 1917 r. Kronprinz-Lichtspiele (Kino im. Następcy Tronu). Mieściło się we wschodniej pierzei wrzeszczańskiego rynku, w budynku, w którym do ok. 1923 r. działał Tite's Hotel. Przybytek należący do niejakiego Richarda Seidlera mógł pomieścić 600 widzów. Wraz z końcem I wojny światowej i kresem panowania Hohenzollernów kino przemianowano na Kunst-Lichtspiele. Reklamowało się jako "największe i najlepsze gdańskie kino"; w każdy wtorek i piątek prezentowało nowy program.
Latem 1924 r. ten sam Richard Seidler otworzył po sąsiedzku - na rogu Rynku oraz Bahnhofstrasse, czyli dzisiejszej ul. Romana Dmowskiego - kino Film-Palast. To z kolei reklamowano jako "największe, najbardziej eleganckie kino na wschodzie Niemiec". Nie były to czcze przechwałki - dysponowało ono aż 900 miejscami. Do czasu wprowadzenia filmu dźwiękowego do wyświetlanego ruchomego obrazu przygrywała orkiestra.
Co ciekawe, już w międzywojennym Gdańsku znano popularny współcześnie model biznesowy, w którym kina należą do jednej sieci. W Wolnym Mieście było to przedsiębiorstwo Vereinigte Danziger Lichtspiele (Zjednoczone Kina Gdańskie), będące własnością Willy'ego Kuschela. W 1927 r. nabyło ono oba wrzeszczańskie kina, powiększając sieć do sześciu kin z 13 działających wówczas w Gdańsku i Sopocie. W ten sposób stała się najważniejszą tego typu firmą na ówczesnych wschodnich ziemiach niemieckich. Kunst-Lichtspiele oraz Film-Palast działały nieprzerwanie do lat drugiej wojny.
Od "Znachora" do "Krzyżaków"
Wraz z zakończeniem działań wojennych w Gdańsku i przejęciem miasta przez polską administrację zakończyła się era prywatnych kin. Te zostały upaństwowione, a ich repertuar zaczął być ustalany centralnie, tak by przede wszystkim wspierał propagandowo ideologię nowego porządku społeczno-politycznego. Nie stało się to jednak od razu.
Pierwszy seans filmowy w polskim Gdańsku odbył się już 6 lipca 1945 r. w dawnym Roxy-Lichtspiele w Oliwie, przemianowanym na Kino Polonia (od 1952 r. Kino Delfin).
Natomiast pierwszym kinem uruchomionym we Wrzeszczu było Kino Bajka, otwarte 7 kwietnia 1946 r. w budynku dawnego ewangelickiego domu parafialnego przy ul. Jaśkowa Dolina.
Mało znana historia budynku dawnego kina "Bajka"
Pierwszym obrazem tam wyświetlanym był przedwojenny polski dramat "Znachor".
Z kolei 15 marca 1947 r. otwarto Kino Capitol, urządzone w dawnym ewangelickim kościele św. Pawła przy ul. Karola Szymanowskiego. To ostatnie było duże - mogło pomieścić ponad 1 tys. widzów. Podczas pierwszego seansu zaprezentowano francuski dramat kostiumowy z 1942 r. pt. "Pontcarral".
Większe zmiany w krajobrazie wrzeszczańskich kin przyniosła dopiero końcówka kolejnej dekady. Najpierw w czerwcu 1957 r. w budynku kasyna oficerskiego w koszarach przy ul. Słowackiego otwarto kino Garnizonowe na 260 miejsc (kilka lat później przemianowane na Kino Zawisza).
Pod koniec kwietnia 1958 r. natomiast Kino Capitol - przemianowane w międzyczasie na Zetempowiec, a następnie na Znicz - zostało ponownie otwarte jako pierwsze kino panoramiczne w Gdańsku.
Historia budynku, w którym działało kino Znicz
Pierwszym filmem wyświetlanym w tym formacie był "Kurier carski" z 1956 r. - włosko-francusko-niemiecko-jugosłowiańska ekranizacja powieści "Michał Strogow" Juliusza Verne'a, zrealizowana w kolorze.
Wiosną 1961 r. szeroki ekran uzyskało także przebudowane kino Bajka. Jego działalność zainaugurowano pokazem PRL-owskiej superprodukcji, zrealizowanej w kolorze - słynnymi "Krzyżakami" Aleksandra Forda.
Kinowe efemerydy
Poza wymienionymi powyżej w okresie PRL-u we Wrzeszczu działały okresowo także kina świetlicowe i przyzakładowe. Pierwszym było otwarte w sierpniu 1950 r. w świetlicy gdańskiego okręgu Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej przy ul. Sobótki 15 Kino Przyjaźń, wyświetlające dokonania kinematografii ZSRS.
Drugim - letnie kino plenerowe, działające przez kilka sezonów począwszy od 1957 r. na stadionie Lechii przy ul. Romualda Traugutta.
Trzecim było istniejące w latach 1957-1976 przyzakładowe Kino Tramwajarz, urządzone w budynku należącym do zajezdni przy ul. Wita Stwosza, zaś czwartym - działające krótko na początku lat 60. w Młodzieżowym Domu Kultury w dawnym Dworze Kuźniczki przy ul. Wajdeloty młodzieżowe Kino Jagienka.
Nie tylko "Avengersi"
Bajka, Zawisza i Znicz przeżyły PRL i dotrwały do lat 90. Jednak koniec tejże dekady i z jednej strony popularność płyt DVD oraz internetu, a z drugiej wejście na polski rynek tzw. multipleksów sprawiły, że tradycyjne kina zaczęły wymierać. Znicz i Zawiszę zamknięto w 2002 r., Bajkę - w 2003 r.
Pierwszym kinem wielosalowym w Gdańsku było Multikino. Wzniesione od zera na działce obok Opery Bałtyckiej i otwarte pod koniec 2000 r., oferuje 10 sal i 2810 miejsc.
W październiku 2016 r. wraz z Galerią Metropolia otwarto drugi multipleks w dzielnicy - siedmiosalowe kino sieci Helios.
Na szczęście wcześniej władze miasta zadbały o miłośników kina niezależnego, z ambicjami. Jesienią 2001 r. z historycznego śródmieścia przeniesiono do przebudowanej dawnej zajezdni technicznej w pobliżu stacji SKM Gdańsk Zaspa klub Żak wraz z zasłużonym dla rozwoju lokalnej kultury filmowej (utworzonym jeszcze w 1957 r.) kinem studyjnym.
W 2021 r. kanadyjska ekipa filmowa realizowała we Wrzeszczu nagrania do programów dokumentalnych o II wojnie światowej.
O autorze
Jarosław Wasielewski
badacz i popularyzator historii Gdańska, autor bloga poświęconego w całości przeszłości i teraźniejszości Wrzeszcza.
Miejsca
Opinie (169) ponad 20 zablokowanych
-
2023-02-11 13:31
Opinia wyróżniona
(3)
Film Szczeki w kinie Bajka. Wieczorny seans, sala kinowa nabita widzami i ten film, rosnie napiecie, strach a potem krzyk grozy, jak ukazal sie rekin w pelnej odslonie. Cale kino piszczalo, krzyczalo. Dzialo sie, az trudno uwierzyc. Dlugie lata nie wchodzilam do jeziora, morza. To jest potega kina.
- 77 6
-
2023-02-11 13:53
(1)
Jako dziecko byłem na Gwiezdnych Wojnach w kinie Kosmos w Oruni. Do tej pory pamiętam wejście Dartha Vadera... nie było łatwo...;)
- 16 0
-
2023-02-13 08:24
jakbym czytal o moim zyciu-"Szczeki" w Bajce i "Gwiezdne Wojny" w orunskim Kosmosie.Filmy ,ktore wdzieraly sie do swiadomosci i sa wniej do dzisiaj.
- 1 0
-
2023-02-11 13:35
Pamietam jak stalo sie w kolejce do kina po bilety takze Sopocie mimo ze miedzy kinami było 100 metrów :)
Co ciekawe różniły sie wyposażeniem wiec było fajnie teraz tam jest multiplex w którym nigdy niebyle na filmie choc w kinie kilka razy :)
- 10 1
-
2023-02-11 12:03
Opinia wyróżniona
Ciekawy (3)
i wartościowy artykuł.
- 78 3
-
2023-02-12 18:27
Przed Avatarem było 31 minut reklam (1)
Po czymś takim odechciewa mi się zawsze chodzić do kina na dłuższy czas. Nie dość że się płaci za bilet to reklamy trzeba oglądać. Chyba większość moich znajomych omija kina szerokim łukiem. Ja chodzę tylko jak pojawi się coś naprawdę ciekawego.
- 3 1
-
2023-02-13 05:47
To chyba pierwszy raz byłeś w kinie jeśli nie wiesz, że zwiastuny przed filmem to obowiązkowy element seansu kinowewgo.
- 0 1
-
2023-02-11 14:49
Kino Bajka, świat mojego dzieciństwa, często bywałem tam na bajkach i jako nastolatek na seansach filmowych. Jeszcze dzisiaj czasami śni mi się, że oglądam jakiś film w tym kinie.. Cudowne lata.
- 14 1
Wszystkie opinie
-
2023-02-11 13:28
Kino "Delfin". (4)
Było kinem z efektami akustycznymi lepszymi niż w Netflixie. Owe efekty zapewniał przejeżdżający obok kina ...tramwaj.
- 39 0
-
2023-02-27 01:08
Calineczka w kinie Delfin
To chyba był mój pierwszy seans kinowy w życiu :)
- 0 0
-
2023-02-13 05:55
"z efektami akustycznymi lepszymi niż w Netflixie", o to nietrudno, przecież to streaming, tam jakość obrazu i dźwięku jest słaba. Dla tych, którzy będą chcieli zminusować ten komentarz- poczytajcie i się dokształćcie w temacie.
- 1 0
-
2023-02-12 20:50
Fenomenem było też to że przy przejeździe tramwaju drżała podłoga. Dawało to fajny efekt szczególnie podczas horrorów. Często było też słychać turlające się butelki z górnych rzędów.
- 0 0
-
2023-02-11 17:28
Albo siusiający po rynnie,po wyjściu z pijalni piwa.
- 2 2
-
2023-02-11 15:13
Chodziłam najczęściej do Znicza (11)
sale były wypełnione po brzegi bilety czasami kupywało sie od tzw.koników tzn.osób które bilety wykupywały w kasie a potem pod kinem sprzedawały drożej Obecnie do kina prawie nie chodzę bo jakoś przepłoszyły mnie te opustoszałe sale
- 44 7
-
2023-02-11 23:44
Zaczynalem od Bajki, bo byla najbliżej mojego pierwotnego miejsca zamieszkania... (1)
... ale w sumie obleciałem prawie wszystkie dawne (z tych powojennych) gdańskie kina, chyba poza Kosmosem na Orunii (ale były wszystkie w Śródmieściu czyli Leningrad,Kameralne,Helikon, Watra... w tym nowoporckim też nie byłem. Ale Bajka,Znicz,Garnizonowe, Delfin... I to kino na Zaspie na Pilotów,ktorego nazwy nie pamietam. Byłem I w dawnym Żaku, zanim go Rada Miasta przechwyciła.
- 6 2
-
2023-02-27 01:01
Kino Zaspa
Na Pilotów to małe kino osiedlowe nazywało się "Zaspa". To chyba był jakiś Dom kultury. Bywałam przy okazji odwiedzin u Babci. Pamiętam, że obejrzałam tam na pewno "Wodne dzieci" i "Powrót do przyszłości"...
- 0 0
-
2023-02-13 07:12
Jak wykupowały to musiały używać
gazet do pocierania bo papieru toaletowego było brak.
- 1 1
-
2023-02-11 23:42
a swoją marną edukację też "kupywałeś"? (6)
- 7 6
-
2023-02-12 07:19
Jeżeli jedynym argumentem w dyskusji, (4)
są błędy w pisowni, to jest to argument "ad dupum". Takie pouczanie jest mocno obciachowe.
- 3 9
-
2023-02-13 05:50
"Takie pouczanie jest mocno obciachowe"Xd Obciachowe to jest nieuctwo, ale widzę, żę ofiara bezstresowego wychowania nie wstydzi się tylko czuje się urażona, że ktoś śmie zwracać uwagę na problemy z poprawnym złożeniem zdania.
- 2 1
-
2023-02-12 08:44
ty to już lepiej idź się "wykupywać w kasie" obciachowy chłopcze, (2)
gdyż na nic więcej ciebie nie stać...
- 5 4
-
2023-02-12 12:09
Skąd pomysł, że cokolwiek kupywałem?
Purysto językowy.
- 1 3
-
2023-02-12 08:46
ps. tylko nie zapomnij papieru ze sobą wziąć :)))
- 2 5
-
2023-02-12 02:05
ta u takiego poolonisty jak ty
- 3 8
-
2023-02-12 13:36
Znicz
Pamiętam lata 70-te i Konfrontacje. Tłumy przy kasach. szczególnie przy Casanowie Fellliniego. Teksty czytał lektor i w pewnym momencie "poniosło" go . . Wybuch śmiechu na sali. To były czas . .szkoda że już nie wrócą. Smutne
- 1 1
-
2023-02-17 11:42
wspomnienie
Mój brat zabrał mnie w wieku 12 lat do kina Bajka na ,,Ducha'' Spielberga. zaowocowało to tym, że do tej pory nie zwieszę w nocy ręki z łóżka, a kolorowymi pajacami jako dziecko byłam przerażona.
- 3 0
-
2023-02-11 12:41
Brakuje zdjęcia murala (7)
Spotkajmy się dziś w kinie. Wisiał przy budynku poczty we Wrzeszczu.
- 35 1
-
2023-02-13 12:23
tak ,pamietam te oczy na scianie budynku i ten napis,tak niekomercyjny,tak oderwany od dzisiejszych czasow gdzie reklama musi konkretnie wskazywac produkt,usluge itp...
- 1 1
-
2023-02-11 15:03
(1)
Nie wisiał tylko był namalowany.
- 8 0
-
2023-02-13 12:21
ale byl piekny i ikoniczny....
- 2 0
-
2023-02-13 05:53
Nie wiem co to "murala", wiem, że w artykule brakuje zdjęcia muralu.
- 3 0
-
2023-02-11 12:45
(2)
jak masz jego zdjęcie to się podziel
- 4 1
-
2023-02-11 13:21
Brakuje części. (1)
https://scontent.fpoz4-1.fna.fbcdn.net/v/t1.6435-9/67121225_1156131147922438_4675415086762819584_n.jpg?stp=cp0_dst-jpg_e15_q65_s720x720&_nc_cat=100&ccb=1-7&_nc_sid=0be424&_nc_ohc=MwsPzffClq4AX9Z4GXb&_nc_ht=scontent.fpoz4-1.fna&oh=00_AfCyRhlFO7YfyqhjBHZ58FriJE95v4aZvXvhCliv_e-NuA&oe=640EE4E7
- 6 1
-
2023-02-11 13:46
no i elegancko - dzięki :)
- 5 0
-
2023-02-11 12:02
(7)
Wspaniale zdjęcia i piękna historia.Szkoda że dzisiaj nie zostało z tego nic,a polska kinematografia od dobrych 30 lat to obraz nędzy i rozpaczy.Dawni aktorzy to byli ludzie o wielkim talencie i erudycji. A dziś ..szkoda tej sałatki i tego talerzyka.
- 41 11
-
2023-02-11 12:18
W Polsce powstaje mnóstwo dobrych filmów (5)
Niestety, nie są reklamowane i często przechodzą niezauważone przez szerszą widownię.
Powstaje również komercyjny chłam, jak wszędzie na świecie.
Co oglądamy - wybieramy tylko my, bo dostęp jest do wszystkiego.- 11 4
-
2023-02-11 13:26
(2)
tytuły , poproszę...........
- 4 2
-
2023-02-13 08:39
Powinieneś sam wiedzieć, jeśli masz jakikolwiek kontakt ze światem.
- 1 0
-
2023-02-11 15:10
kiedys mielismy szerszy dostep
ale wtedy bylo kino kameralne i helikon. no i chocby bajka czy znicz lub delfin
- 6 0
-
2023-02-13 06:24
Podaj tytuł tego mnustwa filmów (1)
- 1 0
-
2023-02-13 08:39
Naucz się najpierw pisac po polsku, nei dziwne, że osoba która pisze "mnustwo" chce tytułów.
- 1 0
-
2023-02-13 08:38
"a polska kinematografia od dobrych 30 lat to obraz nędzy i rozpaczy" xDD Idz z tym polakówowym narzekaniem i pisaniem głupot gdzie indziej. Polskie kino jest od lat w bardzo dobrej formie. Ile świetnych filmów wychodzi co roku? Ile nagród zgarnia? Ile razy w ciągu dekady polskie filmy był nominowane do Oskara? Wydaje ci się, ze w innych krajach wychodzą tylko dobre filmy?
- 1 0
-
2023-02-11 17:47
Czy w kinach robia seansy pornoli? (4)
- 6 8
-
2023-02-13 08:36
niestety nie, a mogliby, byloby sympatycznie.
- 0 0
-
2023-02-12 15:54
"Gotowa do rozkoszy" leci w Multikinie o 20.00
- 1 1
-
2023-02-11 21:38
Tego nie wiem.ale jakby wyciekły filmy moje z twoją mamą to było by slabo (1)
- 4 2
-
2023-02-11 21:53
Czemu slabo?fajnie miec madke celebrytke i wszedzie szwagrow
- 5 0
-
2023-02-11 13:31
Opinia wyróżniona
(3)
Film Szczeki w kinie Bajka. Wieczorny seans, sala kinowa nabita widzami i ten film, rosnie napiecie, strach a potem krzyk grozy, jak ukazal sie rekin w pelnej odslonie. Cale kino piszczalo, krzyczalo. Dzialo sie, az trudno uwierzyc. Dlugie lata nie wchodzilam do jeziora, morza. To jest potega kina.
- 77 6
-
2023-02-11 13:53
(1)
Jako dziecko byłem na Gwiezdnych Wojnach w kinie Kosmos w Oruni. Do tej pory pamiętam wejście Dartha Vadera... nie było łatwo...;)
- 16 0
-
2023-02-13 08:24
jakbym czytal o moim zyciu-"Szczeki" w Bajce i "Gwiezdne Wojny" w orunskim Kosmosie.Filmy ,ktore wdzieraly sie do swiadomosci i sa wniej do dzisiaj.
- 1 0
-
2023-02-11 13:35
Pamietam jak stalo sie w kolejce do kina po bilety takze Sopocie mimo ze miedzy kinami było 100 metrów :)
Co ciekawe różniły sie wyposażeniem wiec było fajnie teraz tam jest multiplex w którym nigdy niebyle na filmie choc w kinie kilka razy :)
- 10 1
-
2023-02-13 07:28
A kościoły w których wyświetlano filmy? Pamiętam kilka. Chyba były włoskie o tematyce religijnej.
A rozpowszechnialnia filmów na ul. Słowackiego? Pożyczaliśmy tam filmy by je oglądać w świetlicach i zakładach pracy.- 1 1
-
2023-02-11 19:30
Gdańsk to zaścianek Polski nawet Cinema City sie wycofała z Gdańska niema nawet imaxa czy innych najnowszych (2)
- 7 16
-
2023-02-13 05:58
Najpierw naucz się tworzyć dopełnienie- Imaxu, nie "Imaxa".
- 2 0
-
2023-02-11 19:36
Wpisz nazwę swojej Pipidówki.To 3-ci swiat?
- 8 5
-
2023-02-11 13:30
Zadanie było takie same jak ze wszystkim zlikwidowac wszystko co sie da zastapic zachodnimi molochami gdzie liczy sie tylko (6)
bo wszystko co Polskie to zle!!
Helios wykosił konkurencje ,no tak to nie on tylko Agora która jest jednoczesnie medialną szczujnią z GW.
Dlatego jak idziesz do takiego Helio to pierwsze 30minut to reklamy jeszce troche a bedą sesnse przerywac reklamami jak na TVnie :)- 23 13
-
2023-02-13 05:56
Widać, ze nie masz pojęcia o kinie, skoro nie wiesz, że zwiastuny przed filmem to obowiązkowa część seansu.
- 1 0
-
2023-02-11 13:46
Szczerze mówiąc wolę zachodnie molochy od wschodnich. (3)
Módlmy się aby nie wróciła okupacja kacapska i kino Leningrad.
- 5 10
-
2023-02-11 17:32
Pamięta ktoś
"Konfrontacje" w tymże "Leningradzie"? Dostanie karnetu graniczyło z cudem. Komunie nie przeszkadzał przegląd najlepszych filmów, a niektóre trafiały do dystrybucji. Albo tematyczne przeglądy w "Kameralnym"... Było na co chodzić, nie to co dziś: coraz więcej techniki i opowiastki o niczym.
- 8 1
-
2023-02-11 14:12
jak widac cenzura coraz wieksze wiec bzdury wypisujesz bo kino leningrad niema nic ze wschodu poza nazwą (1)
i to było najlepsze kino w trójmiescie
- 16 2
-
2023-02-11 17:25
Kiedy grali "Trzęsienie ziemi",
to działanie aparatury było czuć na Długiej!
- 2 1
-
2023-02-11 15:20
Dyzma !
Wszystko co Polskie jest dobre ! Ale nie za rządów PiS.
- 4 4
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.