• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Pierwsze polskie pączki powstały u nas

Marzena Klimowicz-Sikorska
12 lutego 2015 (artykuł sprzed 9 lat) 
Pierwsza zachowana wzmianka o pączkach w Polsce pochodzi z 1475 r. z Gdańska. Pierwsza zachowana wzmianka o pączkach w Polsce pochodzi z 1475 r. z Gdańska.

Mało kto wie, że pierwsza wzmianka o pączkach w Polsce odnosi się do Gdańska. Za granicą nasz "tłusty czwartek" przypada zwykle... we wtorek.



Ile zjadasz pączków w tłusty czwartek?

Tłusty czwartek przypada na ostatni czwartek karnawału, a że zależy od daty Wielkanocy, jest to święto, czy raczej tradycja, ruchome. Choć dokładne pochodzenie tłustego czwartku nie jest znane, zachowały się dokumenty, z których wynika, że pierwsza wzmianka o pulchnych ciastkach smażonych na głębokim tłuszczu pochodzi z... Gdańska.

- Pierwsza wiadomość o pączkach w Polsce pochodzi z Gdańska z 1475 r. i ma związek z pewnym wydarzeniem - opowiada Andrzej Januszajtis, znawca dziejów Gdańska. -Otóż kandydat na mistrza piekarskiego jednego z cechów, w tym wypadku specjalizującego się w "pieczywie luźnym", musiał upiec miękki chleb i "pomellen". Szukałem w niemieckich słownikach dawnych i współczesnych tego słowa, ale go nie znalazłem. Dopiero potem dowiedziałem się, że na Kociewiu i Kaszubach, Powiślu, a nawet w Płocku, do dziś pewien rodzaj pączków nazywa się "pumelkami", które pochodzą od słowa "pomellen".

W średniowieczu pączki niekoniecznie musiały być słodkie, do ciasta dodawano np. słoninę.

- Nie mamy receptury średniowiecznych pączków. Pewne jest jednak, że wówczas, jak i teraz, smażone były w głębokim roztopionym tłuszczu - przyznaje badacz.

O gdańskich pączkach mówi też inna wzmianka znaleziona w historycznych dokumentach. W 1631 r. dwaj piekarze otrzymali obywatelstwo gdańskie z prawem wypiekania ciastek maślanych i pączków. Wtedy nazywano je pfannkuchen, a tak do dziś określa się pączki w prawie całych północnych Niemczech.

Co ciekawe, od XVII w. gdańskie pączki mogły już być posypywane cukrem (głównie trzcinowym), a to za sprawą pierwszej w Polsce rafinerii cukru trzcinowego, która powstała właśnie w Gdańsku.

- Było to w 1618 r., na ten czas datuje się utworzenie w Gdańsku pierwszej w Polsce takiej rafinerii. Zaraz po niej powstały kolejne, ale niestety ich żywot był krótki, bowiem całkowicie były uzależnione od importu trzciny cukrowej. Dostawy odbywały się morzem, co w czasach wojen było bardzo utrudnione - tłumaczy prof. Januszajtis.

Wciąż nie wiadomo, dlaczego to właśnie pulchny pączek stał się symbolem końca karnawału. Na ten temat istnieją jedynie hipotezy.

- Można założyć, że dlatego, że pączki są tak smaczne. Muszą być pulchne i lekkie, a nie takie, o jakich pisał w XVIII wieku ks. Kitowicz, że "zdarzają się takie pączki, że gdyby takim trafić w oko, to by się podsiniaczyło". Na szczęście dziś takich już nie ma. Sam je bardzo lubię, ale więcej niż dwóch nie zjem - przyznaje Andrzej Januszajtis.

Koniec karnawału w innych kulturach kulinarnych

W Stanach Zjednoczonych, które słyną m.in. z zamiłowania do donatów, czyli pączków z dziurką, zamiast tłustego czwartku obchodzi się tłusty wtorek. Zwany jest z francuska Mardi Gras lub też Shrove Tuesday. Tak jak i nasz "czwartek", jest to dla Amerykanów święto końca karnawału, w którym pączek jest tylko elementem wielkiej uczty.

Mardi Gras obchodzony jest też we Francji. Tam jednak poza pączkami zjada się gofry i faworki ale także crepes Suzette - naleśniki z sosem pomarańczowym. Do tego słodkiej uczcie towarzyszą huczne festiwale i parady.

Z kolei w Wielkiej Brytanii ostatni czas przed wielkim postem określa się jako Pancake Day, kiedy to głównym daniem są naleśniki serwowane na różne sposoby. "Naleśnikowy dzień" obchodzony jest również w Australii.

Zupełnie inaczej wygląda to w krajach skandynawskich, gdzie tłusty czwartek również wypada we "wtorek" i nazywa się Fettisdag. Tego dnia na stołach królują semle, czyli pszenne bułeczki nadziewane słodkim farszem.


Zobacz jak powstają paczki w jednej z najstarszych cukierni w Trójmieście.

Opinie (166) ponad 20 zablokowanych

  • jedzcie z umiarem,żeby tyłki nie rosły

    • 4 1

  • (3)

    Wieci gdzie mogę kupić dobrego hipsterskiego pączka? Taki wegańsko-bezglutenowy i żeby nie był tańszy niż 5zł, już właśnie zakładam moje rurki i czapkę wełnianą z napisem Vegane i wyruszam na poszukiwania.

    • 26 3

    • O jeden rurkowiec już spięty, aż mu grzywka na policzek opadła...

      • 8 2

    • Ja wiem,

      tam gdzie smalec wegetariański, wege golonkę, pasztety z trawy i inne specjały powstałe z tęsknoty za mięsem wszystkich bezgluteno-wege hipsterków,

      • 6 2

    • najlepiej jak zrobisz samodzielnie w domu z fasoli :D

      • 0 1

  • polak

    Prawdziwy Polak kupuje prawdziwe paczki tylko w Lidlu!

    • 4 8

  • a ja zalegam w chacie (4)

    bo jestem chora i czekam aż mąż wróci z pracy i przyniesie pączki. Żal mi d.pe ściska że pierwszego pączka zjem dopiero około 18 :(

    • 9 5

    • (2)

      Ja też leże chory, może mieszkasz niedaleko to byśmy razem się wygrzali. Obiecuje że przyjdę z dobrymi pączkami i Mucosolvanem. Potem się porządnie wypocimy. To jak? Gotowa na medycynę naturalną?

      • 16 1

      • :D

        dobre!

        • 9 0

      • mucosolvan

        Zapomniales dodac ze mucosolvan tylko w czopku

        • 8 0

    • Piękna

      A ile liczysz wiosen? Do 18 to sporo czasu i szkoda go marnować. Bede oryginalny i jako, że to tłusty czwartek - zaproponuje Ci "na pączka" :)

      • 8 2

  • gdanska tradycja

    Niemiecka tradycja

    • 3 5

  • Najlepsze są (4)

    pączki z budyniem...

    • 15 4

    • Z budyniem i marmeladą.

      • 2 1

    • A gdyński dodatek do pączków, (1)

      to konfitura ze szczura.

      • 10 2

      • i lukier ze śledzia

        • 2 1

    • zjadłem 33szt

      • 1 1

  • Rosjanie nazwe paczki przejeli z jezyka polskiego.

    Natomiast w Niemczech sa to Berliner Pfannkuchen, chociaz w zachodniej czesci nazywane sa tylko Berliner.
    Kiedys zdarzylo mi sie w Chinach kupic paczki, ktore byly nadziewane miesem mielonym.
    W pierwszym odruchu kawalek wyplulem, gdyz mi ta marmolada jakos dziwnie smakowala, ale pozniej- gdy sie juz przyzwyczailem...Pycha!
    Smacznych paczkow w Tlusty czwartek.

    • 7 1

  • (4)

    A ja tęsknie za pączkami z dziurką z monciaka tam gdzie był pub FM a teraz chyba jest bank. To był smak! Maszyna do robienia tych pączków była na korbę. Panie były w białych fartuchach i czepkach. Reklamę zastępował cudowny zapach. Zna ktoś przepis na to ciasto???

    • 13 1

    • (1)

      Już wówczas były prawidłowo zwane "donatami" a nie pączkami. Polskie pączki to co innego niż pączki-doughnuts.

      • 8 0

      • oczywiscie bo donuty sa na proszku do pieczenia

        • 2 0

    • donaty - paczki angilskie to nie nasza tradycja (1)

      sorry

      • 1 2

      • W Petersburgu

        jest takie mała knajpka, z bardzo długą tradycją, i tam sprzedaje się tylko i wyłącznie coś, co u nas z angielska nazywałoby się "donatami", a tam mówi się na to "pyszki" - takie puchate pączki z dziurką. Do tego herbata lub kawa do wyboru i wsio.
        W lokalu kilka stolików i zawsze chętni do zakupu pyszków. Kilka lat temu jeden kosztował równowartość 1 zł. Były podawane cieplutkie prosto z oleju, przez taką właśnie panią bufetową w białym fartuchu i czepku :)

        Pycha!

        • 0 0

  • Masa jajowa!!! (3)

    Czemu PAN Parandowski nie powie że zamiast żółtek daje się masę jajową w proszku!!!

    • 9 1

    • ponieważ dlatego, że przyczyną jest to, iż

      jaja mogą mieć salmonellę, a masa jajowa w proszku jest pod tym względem czysta, ponadto zajmuje mniej miejsca i dłużej jest zdatna do użycia

      • 5 3

    • (1)

      Spoko, i tak kolejki u niego nie będzie. Okoliczniaki wolą kupić 3 pączki w Biedronce i zapchać kichę niż zjeść 1 smacznego, naturalnego. To ten sam element, który woli 3 Harnasie od 1 dobrego piwa. Więc już tak nie smaruj g*wnem z zazdrości o dobre wypieki u P.

      • 9 2

      • nie znam sprawy ale proszkowa masa "jajowa" jest naturalna?

        • 2 0

  • ZAPEWNE WE WSZYSTKICH URZĘDACH ZAJADAJĄ DZIŚ PĄCZKI Z BUDYNIEM

    A najlepsze przecież są różane

    • 14 2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Daria ze Śląska "Pierwsza trasa c.d." (2 opinie)

(2 opinie)
89 - 129 zł
Kup bilet
pop

Juwenalia Gdańskie 2024 (40 opinii)

(40 opinii)
75 - 290 zł
Kup bilet

The Robert Cray Band: Groovin' 50 years! (1 opinia)

(1 opinia)
159 - 249 zł
blues / soul, rock / punk

Katalog.trojmiasto.pl - Nowe Lokale

Najczęściej czytane

Sprawdź się

Sprawdź się

Prawdziwe meksykańskie tortille są z mąki: