Nie tylko skrzynki na listy i budki telefoniczne. Co jeszcze zniknęło z ulic Trójmiasta?

Ewa Palińska

13 grudnia 2022 (artykuł sprzed 1 roku)

Opinie (166)

W Sopocie w 1958 r. były czynne tylko 3 budki telefoniczne. W sezonie letnim przed każdą ustawiały się długie kolejki. Na zdjęciu budka na ul. Bohaterów Monte Cassino, niedaleko wejścia na molo.

Kiedyś były nieodłącznym elementem naszej codzienności. Z czasem niemal całkowicie zniknęły z trójmiejskich ulic, a ważne funkcje, jakie pełniły, przejęła współczesna technologia. Skrzynki na listy, budki telefoniczne, kioski RUCH-u, a nawet trzepaki czy osiedlowe place zabaw przechodzą do lamusa, a ci, którzy zawdzięczają im bogate pakiety wspomnień, mogą do nich co najwyżej wracać z sentymentem.

WIĘCEJ NA TEN TEMAT Czy to pamiętasz? Zobacz nasz wspominkowy cykl

5 kultowych reklam Mango TV

10 maja 2024 (37 opinii)

24-letnia Aneta Kręglicka w 1989 roku

17 kwietnia 2024 (97 opinii)

Pamiętasz Wakacyjną Dziewczynę Playboya?

4 kwietnia 2024 (173 opinie)

Więcej artykułów (85)

Czy zdarza ci się wysyłać prywatną korespondencję za pośrednictwem Poczty Polskiej?

tak, robię tak regularnie w wyjątkowych przypadkach, kiedy muszę np. przesłać komuś coś, czego nie da rady wysłać w inny sposób nie, nie mam takiej potrzeby

Dla współczesnych dzieci czytanie lektur staje się coraz bardziej problematyczne. Nie tylko dlatego, że wielu słów nigdy wcześniej nie słyszały. Głównym problemem jest to, że znajdą tam opisy rzeczy czy czynności, które już dzisiaj nie funkcjonują.

- Pamiętam, jak zaczęłam czytać z córką "Plastusiowy pamiętnik" - wspomina Marta. - Sięgnęłam po tę książeczkę z ogromnym sentymentem, bo w dzieciństwie ją uwielbiałam. Zaczynamy czytać i pojawiają się schody, bo musimy przebrnąć przez kleksy, stalówki i kałamarz. A później było jeszcze ciekawiej, bo dzieciaki miały się nauczyć wybranego wiersza Tuwima. Moja córka wybrała sobie "O Grzesiu kłamczuchu i jego cioci". Kiedy zaczęła recytować "Wrzuciłeś, Grzesiu, list do skrzynki, jak prosiłam? - List, proszę cioci? List? Wrzuciłem, ciociu miła!", wiedziałam, że teraz dopiero zacznie się jazda. Bo jak wytłumaczyć siedmioletniemu dziecku, czemu wrzucenie listu do skrzynki było takie ważne i że na ulicach można było je spotkać na każdym kroku? No cóż, nie było lekko, ale odpaliłam jedną komedię Barei i Chmielewskiego, i jakoś dałam radę.

Kiedyś budki pocztowe znajdowały się co kilkadziesiąt metrów, a znaczki oraz papeterie można było kupić w każdym z kiosków sieci RUCH.

Komunikacja długodystansowa, czyli listy, kartki i skrzynki pocztowe na każdej ulicy

Jeszcze kilkanaście lat temu, choć telefony komórkowe były już w użyciu, tradycyjna poczta była najpopularniejszym nośnikiem świątecznych życzeń. Dosłownie.

- Mamy dużą rodzinę, więc u nas wysyłało się takich kartek mnóstwo - wspomina Marian. - Najpierw mama z tatą pieczołowicie i z ogromną starannością je wypisywali, potem ja, jako najmłodszy, lizałem i przyklejałem znaczki, a następnie zanosiłem kartki do skrzynki pocztowej. W tym samym czasie kartki z życzeniami spływały do nas. Mama dokładnie sprawdzała, kto przysłał życzenia, a kto nie. Od tego zależała serdeczność dalszych relacji rodzinno-towarzyskich.
Kartki wysyłało się z okazji imienin czy urodzin, z wakacji.

- A najpopularniejszy tekst z kartek z kolonii to "kochane pieniążki przyślijcie rodzice" - śmieje się Adam.
Było to rozwiązanie wygodne, bo znaczki z reguły każdy przezornie trzymał w domu, a skrzynki pocztowe były rozmieszczone czasem co kilkadziesiąt metrów na terenie całego miasta. Dziś skrzynki znajdziemy niemal wyłącznie przy placówkach pocztowych.

Ta wypożyczalnia filmów wciąż działa. Jedyne takie miejsce w Trójmieście

Budki telefoniczne i SMS-y XX wieku

Pierwsze automaty pojawiły się na ulicach Trójmiasta już w latach 60. Początkowo można było wykonywać z nich jedynie połączenia lokalne, ale już na początku lat 70. - międzymiastowe, a kilka lat później również międzynarodowe.

- Mówimy o czasach, kiedy wielu ludzi nie miało telefonów w domach. Nie tylko stacjonarnych, ale w ogóle żadnych - opowiada Tadeusz. - Z budek telefonicznych można było początkowo wykonywać jedynie połączenia lokalne. Te na dalsze dystanse, należało zamówić. Pamiętam, jak mój tata szedł na pocztę i zamawiał na następny dzień na konkretną godzinę połączenie z ciocią z Wałbrzycha. Gdy przychodził ustalony termin, pani z poczty wołała go do konkretnej kabiny. Tam tata odpalał papierosa, potem drugiego, trzeciego i konwersował z ciotką. Z reguły nie dłużej niż zajmuje wypalenie tych trzech papierosów, bo takie rozmowy słono kosztowały.
Nie zawsze zrealizowanie wszystkich połączeń było możliwe w trybie natychmiastowym. Jeśli zachodziła potrzeba pilnego kontaktu, wysyłało się telegram.

- Telegram nie kojarzył się z niczym dobrym, bo z reguły te pilne newsy dotyczyły pogrzebów. Dlatego listonosz, który przynosił telegram, z reguły był witany przez moją mamę tekstem "a któż to dzisiaj umarł?" - wspomina Tadeusz.
Do początku lat 90. funkcjonowały wyłącznie telefony na monety, natomiast w 1991 r. pojawiły się aparaty na karty, początkowo magnetyczne, później elektroniczne.

Trzepanie dywanów i mroczne wcielenie trzepaczek

Kiedyś można je było spotkać na każdym osiedlu, czasem nawet przy każdym bloku, a nawet na terenie zabudowy jednorodzinnej. Trzepaki służyły jednak nie tylko do pozbywania się kurzu z dywanów, ale stawały się centrum życia towarzyskiego.

- Jako małe dzieci wykonywaliśmy na nich akrobacje, służyły nam za siatkę podczas rozgrywek siatkówki, pod nimi paliliśmy pierwsze papierosy. Sentyment mam do nich ogromny - wspomina Martyna.- Zastanawiam się jednak czasem, dlaczego kiedyś trzepanie dywanów było czynnością tak ważną i uprawianą przez wszystkich, a dziś nie robi tego nikt. Chodzi o to, że mamy teraz lepsze odkurzacze, które wciągną ten brud, którego te dawne nie były w stanie? Pamiętam też, że zimą wynosiliśmy dywany na śnieg, odwracaliśmy spodem do góry i z całych sił uderzaliśmy trzepaczkami. Dziś nikt już tak nie robi.

Urok małych sklepów i dużych pawilonów

Obuwniczy, papierniczy, drogeria, odzieżowy - kiedyś sklepy były małe i tematyczne. Na większych osiedlach stawiano pawilony, w których te małe sklepy funkcjonowały obok siebie.

- W takim pawilonie musiał być sam - samoobsługowy sklep o asortymencie najczęściej spożywczym - wspomina Marianna. - No i magiel! Do tej pory pamiętam ten specyficzny zapach maglowanej pościeli i to, że zawsze, kiedy ją odbieraliśmy, była złożona w idealną kostkę.
Magiel albo maglownica to maszyna służąca do maglowania, czyli prasowania przy użyciu systemu walców. Maglowaniu poddawane są po praniu najczęściej większe sztuki bielizny - pościel, obrusy, ręczniki, zasłony, których prasowanie żelazkiem byłoby uciążliwe i nieefektywne. Teraz z tego rozwiązania można skorzystać np. w większości pralni, choć zainteresowanie jest zdecydowanie mniejsze niż kiedyś, bo żelazka nowej generacji radzą sobie nawet z najbardziej uporczywymi zagnieceniami.

Nie tylko Pewex. Enklawy luksusu w czasach PRL-u w Trójmieście

Kioski RUCH-u

To w nich kupowało się gazety, słodycze, baterie, papierosy, pocztówki, długopisy, drobne zabawki czy karty telefoniczne. Fantazja niektórych kioskarzy nie znała jednak granic, a różnorodność oferowanego przez nich asortymentu była często ograniczona jedynie powierzchnią kiosku.

Pamiętajmy, że mówimy o czasach, kiedy sklepy nie były otwarte całodobowo i w weekendy, a co dwa kroki nie mijaliśmy punktów jednej czy drugiej popularnej, franczyzowej sieci. Tymczasem kioski otwierano bladym świtem i obsługiwały klientów do wieczora. Musiały mieć zatem w asortymencie wszystko to, co człowiekowi w danej chwili może być potrzebne. Od biletów, papierosów, znaczków pocztowych, po perfumy, krem do twarzy czy maść na kurzajki, a nawet farbę do włosów.

"Dla wielu osób jestem jak przyjaciel". Jak wygląda praca kioskarza?

A co wy wspominacie z największym sentymentem? A może cieszycie się, że coś na zawsze zniknęło z naszego lokalnego krajobrazu? Zapraszamy do was do podzielenia się przemyśleniami w komentarzach.

Ewa Palińskae.palinska@trojmiasto.pl

Opinie (166) ponad 10 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-12-13 15:41

Socjal (1)

Kiedys moi rodzice pracowali po 8h i soboty wolne teraz emerytury jak moja pensja ja pracuje po 10h u soboty A na emeryturę pójdę pod kościół jak jeszcze beda !

1 rok
- 14 5
Twoja opinia

Zmień treść

Kiedys moi rodzice pracowali po 8h i soboty wolne teraz emerytury jak moja pensja ja pracuje po 10h u soboty A na emeryturę pójdę pod kościół jak jeszcze beda !
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-12-13 15:44
  
  kiedyś, pracowało się w soboty ( bo nie było wolnych)!
  
  kiedyś robiło sie nadgodziny za.... wolne
  kiedyś: prezes mówił " jak się nie podoba to przed bramą czekają na Twoje miejsce"!
  
  było podobnie jak teraz,
  
  1 rok
  - 5 6
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  kiedyś robiło sie nadgodziny za.... wolne kiedyś: prezes mówił " jak się nie podoba to przed bramą czekają na Twoje miejsce"! było podobnie jak teraz,
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-12-13 15:43

(2)

Kiosk ruchu na Hucisku. Taki pawilonik. Kupiłem tam na przełomie lat 80 /90 tzw bruslejki vel szaolinki.

1 rok
- 8 3
Twoja opinia

Zmień treść

Kiosk ruchu na Hucisku. Taki pawilonik. Kupiłem tam na przełomie lat 80 /90 tzw bruslejki vel szaolinki.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-12-13 18:05
  
  Pan kioskarz
  
  Pan, który prowadził ten kiosk był bardzo niemiły. Do dzisiaj go pamiętam. Za to przed kioskiem często stał saturator i dodatkowo sprzedawano tam oranżadę w woreczku.
  
  1 rok
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Pan, który prowadził ten kiosk był bardzo niemiły. Do dzisiaj go pamiętam. Za to przed kioskiem często stał saturator i dodatkowo sprzedawano tam oranżadę w woreczku.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-12-13 18:19
  
  Miałem.
  
  Bardzo wygodne były.
  
  1 rok
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Bardzo wygodne były.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-12-13 15:47

Zniknie też gotówka ! (2)

Niebawem chcą zafundować nam jeszcze jedno! Chcą zlikwidować gotówkę . Tylko elektroniczny grosz. Co Wy na to ?

1 rok
- 11 8
Twoja opinia

Zmień treść

Niebawem chcą zafundować nam jeszcze jedno! Chcą zlikwidować gotówkę . Tylko elektroniczny grosz. Co Wy na to ?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-12-13 15:59
  
  ale zniknie tak że wszystkie pieniądze staną się słomą i przepadną
  
  a wejdą punkty
  
  jarek
  1 rok
  - 2 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  a wejdą punkty
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-12-13 16:19
  
  "chcą"? Czyli kto? Kosmici?
  
  Czy tacy sami ludzie jak my?
  
  1 rok
  - 3 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Czy tacy sami ludzie jak my?
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-12-13 15:59

Z tych rzeczy co zaginely....

przychodzi mi do glowy jeszcze kilka innych...:
Repasacja ponczoch, prezenie firan, napelnianie syfonow, koniki z biletami pod kinem, cinkciarze pod pewexem, taksowkarze- sami decydujacy z kim i dokad jechac, ksiazeczki autostopu, czy oszczednosciowe, albo konduktorzy w srodkach komunikacji miejskiej.
Gdyby sie zastanowic, to ta lista bylaby jeszcze dluzsza.
Czy wowczas bylo lepiej?
Nie sadze, ale bylismy mlodsi, a ludzie nie gonili tak za kasa, bo za te kase nie mozna bylo zbyt wiele kupic, czyli...Nie ma co idealizowac, ale bylo zapewne inaczej. Nie zapominajmy jednak o jednym.
Bylo szaro- buro i brak dalszych perspektyw, a na wlasne mieszkanie , z pelnym wkladem na ksiazeczce mieszkaniowej, trzeba byl 25 lat czekac. Takie to byly luksusy.

Rumun.
1 rok
- 21 7
Twoja opinia

Zmień treść

przychodzi mi do glowy jeszcze kilka innych...: Repasacja ponczoch, prezenie firan, napelnianie syfonow, koniki z biletami pod kinem, cinkciarze pod pewexem, taksowkarze- sami decydujacy z kim i dokad jechac, ksiazeczki autostopu, czy oszczednosciowe, albo konduktorzy w srodkach komunikacji miejskiej. Gdyby sie zastanowic, to ta lista bylaby jeszcze dluzsza. Czy wowczas bylo lepiej? Nie sadze, ale bylismy mlodsi, a ludzie nie gonili tak za kasa, bo za te kase nie mozna bylo zbyt wiele kupic, czyli...Nie ma co idealizowac, ale bylo zapewne inaczej. Nie zapominajmy jednak o jednym. Bylo szaro- buro i brak dalszych perspektyw, a na wlasne mieszkanie , z pelnym wkladem na ksiazeczce mieszkaniowej, trzeba byl 25 lat czekac. Takie to byly luksusy.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-12-13 16:03

-kompot- tania mocna polska heroina

i ci narkomani kolorowi na dworcu pkp i pks a wsrod nich niezapomniana Aldona

obserwator
1 rok
- 14 4
Twoja opinia

Zmień treść

i ci narkomani kolorowi na dworcu pkp i pks a wsrod nich niezapomniana Aldona
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-12-13 16:13

Młodość. (2)

Była i nie ma.

Młodzi, korzystajcie póki możecie, bo życie szybko płynie.

1 rok
- 29 0
Twoja opinia

Zmień treść

Była i nie ma. Młodzi, korzystajcie póki możecie, bo życie szybko płynie.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-12-13 17:12
  
  Tak tak.Popieram. (1)
  
  Mówie wam to ja.
  56
  
  1 rok
  - 3 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Mówie wam to ja. 56
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2022-12-13 19:36
    
    Prawie 50
    
    A w środku nadal 20 lat .Zdrówka !
    
    1 rok
    
    2 1
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    A w środku nadal 20 lat .Zdrówka !
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-12-13 16:33

z ulic zniknęły uprzejmość i uśmiech (1)

1 rok
- 23 3
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-12-13 23:13
  
  czyli
  
  jestem ewenementem :)
  
  1 rok
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  jestem ewenementem :)
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-12-13 16:58

(4)

Ludzie zniknęli z ulic. Jakieś tylko żywe trupy chodzą. Każdy smutny i bez życia.

lol
1 rok
- 113 8
Twoja opinia

Zmień treść

Ludzie zniknęli z ulic. Jakieś tylko żywe trupy chodzą. Każdy smutny i bez życia.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-12-13 17:09
  
  Dzieci zniknęły z podwórek. (1)
  
  Kiedyś wyszedłeś z domu i zawsze kogoś spotkałeś.
  
  1 rok
  - 34 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Kiedyś wyszedłeś z domu i zawsze kogoś spotkałeś.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2022-12-13 18:51
    
    To prawda
    
    Teraz masz aplikacje na telefon ..trzepak i nie ma po co wychodzić.
    
    1 rok
    
    15 1
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Teraz masz aplikacje na telefon ..trzepak i nie ma po co wychodzić.
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-12-13 17:21
  
  mów za siebie
  
  dziękuję
  1 rok
  - 3 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-12-13 19:52
  
  Kiedyś była noc żywych trupów a teraz jest dzień żywych trupów.
  
  akuku!
  1 rok
  - 9 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Kiedyś była noc żywych trupów a teraz jest dzień żywych trupów.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-12-13 17:01

co jeszcze zniknęło...

obecnie znikają bankomaty :) również znak czasów .

ula
1 rok
- 8 2
Twoja opinia

Zmień treść

obecnie znikają bankomaty :) również znak czasów .
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-12-13 17:16

Lista przebojów trójki.

Teraz jest inne radio. Ale już nie jesteśmy razem.

1 rok
- 13 3
Twoja opinia

Zmień treść

Teraz jest inne radio. Ale już nie jesteśmy razem.
Regulamin dodawania opinii