Podwórkowe powiedzonka z młodości

Michał Brancewicz

26 grudnia 2018 (artykuł sprzed 5 lat)

Opinie (1047)

No daj się karnąć - kto nigdy tak nie poprosił kolegę, który miał rower, niech pierwszy rzuci kierownicą.

"Daj się karnąć", "zamawiam na spółę", "pobite gary", "skucha" czy "palec do budki" - każdy, kto spędził swoje dziecięce lata na podwórkach, boiskach i trzepakach w latach 90., znał znaczenie tych określeń.

Dawno, dawno temu, gdy nie było jeszcze orlików tylko piaszczysto-kępiaste boiska, na których chłopacy katowali piłkę całymi dniami, a obok dziewczyny grały w gumę, żyliśmy między blokami my - dzisiejsi 30- i 40-latkowie.

Jak przystało na podwórkowych cwaniaków mieliśmy swój slang. Nikt nie wie, skąd brały się te powiedzonka, ale każdy znał ich znaczenie.

Żeby pograć w nogę nie trzeba było nawet boiska, wystarczył kawałek placu i piłka.

Mecz zaczynał się od słownej walki w każdej drużynie o to, kto będzie "pierwszy na wsio", co oznaczało, że będzie jako pierwszy strzelał z rzutu karnego albo wolnego. Przy innych piłkarskich grach, jak np. warszawianka, niektórzy gracze lubili zgłosić się jako "oset", czyli ostatni wykonujący karnego. Jeśli udało im się strzelić bramkę, jako ostatni wymierzali kopniaki bramkarzowi.

Dzisiaj trudno może w to uwierzyć, ale bramki na boiskach były w większości bez siatek, nie było ich także poza bramkami, więc ktoś, kto kopnął piłkę bardzo mocno, ale i bardzo niecelnie, musiał liczyć się z tym, że dopadnie go prawo Pascala, które jednak nie miało nic wspólnego z fizyką. Na podwórku każdy wiedział, że druga część tego powiedzonka brzmi: "kto kopnął, ten zap..."

Kto miał takie korkotrampki, zwane stomilami, ten był gość.

W grupce dziewcząt grających obok w gumę często padało słowo "skucha", czyli potknięcie, błąd w wykonaniu skomplikowanego układu podczas skakania.

Po wyczerpujących rozgrywkach trzeba było uzupełnić płyny. Ci, którzy dostali jakąś kasę od rodziców, zamiast kranówy w butelce kupowali sobie oranżadę albo colę. Zaraz po jej zakupieniu odbywał się iście rewolwerowy pojedynek na refleks. Kupujący musiał zdążyć wypowiedzieć "zamawiam na spółę", co znaczyło "nie dzielę się", zanim jego towarzysz nie krzyknął "spóła" albo "daj łyka".

Spór o to, kto był szybszy niełatwo było rozstrzygnąć. Ale wówczas nie wiedzieliśmy jeszcze, czym jest asertywność, więc prawie zawsze właściciel napoju ostatecznie się podzielił.

Dziewczyny grały w gumę wszędzie, gdzie tylko się dało.

Wśród rowerowych odzywek prym wiodło "daj się karnąć", czyli przejechać na rowerze. Raz przypadkowo przeinaczone przez kolegę z podwórka na "daj się sztachnąć", ale wtedy nie wiedzieliśmy jeszcze, co to znaczy.

Gdy pojawiły się kolarzówki, a potem rowery górskie, to właściciel jednośladu, przed oddaniem go w obce ręce zastrzegał, "tylko nie zmieniaj przerzutek".

Naturalne było to, że niektóre spory kończyły się bijatyką. Słabszy, który dostawał cięgi od silniejszego, zawsze prosił "tylko nie w szczepionkę", czyli żeby nie bić go w ramię.

Jeśli rzecz działa się na terenie szkoły, to w punkcie kulminacyjnym bójki padał często zwrot "jesteś u pani" - to znaczyło, że ofiara zamierza naskarżyć nauczycielce na napastnika. To hasło bardzo często powodowało, że bijący tracił nagle chęć do dalszej bijatyki.

To powiedzenie miało dwie formy: "palec do budki" lub "palec pod budkę". W ten sposób zgłaszało się swoją chęć udziału w jakiejś zabawie, np. gry w piłkę lub w chowanego.

Wróćmy jednak na podwórko i zagrajmy w chowanego. Zanim zabawa się zaczęła, trzeba było obowiązkowo zebrać chętnych, korzystając z powiedzonka "palec do budki". Każdy, kto chciał wziąć udział w zabawie musiał włożyć palec w dłoń osoby, która użyła tego zawołania, po czym budka, czyli dłoń się zamykała i prowadzący śpiewał "Budka się zamknęła, gości nie przyjęła, goście się upili, budkę rozwalili".

Gdy podczas chowanego zaszło podejrzenie, że ktoś oszukiwał albo też wydarzyło się coś niespodziewanego, darło się wniebogłosy "pobite gary". Wszyscy wiedzieli wtedy, że grę trzeba będzie rozegrać od początku.

Prawie bym zapomniał: jak na podwórko przyjeżdżali rolnicy, żeby sprzedawać owoce swojej pracy miastowym, to krążyli pod oknami i krzyczeli "Kartofle!". Nie było lepszej zabawy niż chodzenie za nimi i dopowiadanie: "Zgniłe i niedobre".

A kto nie zna żadnego z tych powiedzonek, temu: "odtąd, dotąd - fuj, fuj, fuj".

Michał Brancewiczm.brancewicz@trojmiasto.pl

Opinie (1047) ponad 20 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-26 13:23

palec do budki (1)

palec do budki !!!
palec do budki !!!
bo za minutkę !!!
zamykamy budkę !!!!!!!!!

5 lat
- 25 1
Twoja opinia

Zmień treść

palec do budki !!! palec do budki !!! bo za minutkę !!! zamykamy budkę !!!!!!!!!
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-27 07:36
  
  Budka się zamknęła...paluszki przyjęła...
  
  5 lat
  - 4 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Budka się zamknęła...paluszki przyjęła...
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-26 13:24

Panie pilocie dziura w samolocie

A.
5 lat
- 47 0
Twoja opinia

Zmień treść

Panie pilocie dziura w samolocie
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-26 13:25

a proce (7)

z różnymi "nabojami" pamiętacie?

dziewczyna
5 lat
- 48 0
Twoja opinia

Zmień treść

z różnymi "nabojami" pamiętacie?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-26 13:30
  
  No było kulki z łożyska, kamienie, cukierki_kamyczki (4)
  
  Albo po rękach i nogach metrowym kablem. Ale to bolało, Hehe, ślady były przez kilka dni. Albo wyrzucanie kumplem z klasy tornistrow przez okno. Albo dzganie cyrklem osobę która siedziała przed tobą w ławce
  
  Mateusz
  5 lat
  - 17 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Albo po rękach i nogach metrowym kablem. Ale to bolało, Hehe, ślady były przez kilka dni. Albo wyrzucanie kumplem z klasy tornistrow przez okno. Albo dzganie cyrklem osobę która siedziała przed tobą w ławce
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-12-26 13:52
    
    Pamiętam cyrkiel w plecach. (3)
    
    Kolega mówił, że to końskie zaloty.
    Za warkocze też ciągnęli.
    A tornistry służyły do walki wręcz.
    To była moja reakcja na ten cyrkiej i warkocze he he :)
    
    dziewczyna
    5 lat
    
    16 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Kolega mówił, że to końskie zaloty. Za warkocze też ciągnęli. A tornistry służyły do walki wręcz. To była moja reakcja na ten cyrkiej i warkocze he he :)
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2018-12-26 14:00
      
      A pro po konskich zalotow, to się jeszcze dziewczynom strzelalo że stanikow (2)
      
      Teraz w biurze już tak nie wypada robic koleżankom
      
      T82
      5 lat
      
      21 1
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Teraz w biurze już tak nie wypada robic koleżankom
      Regulamin dodawania opinii
      - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2018-12-26 14:05
        
        To prawda. Teraz już nie wypada tego robić. (1)
        
        A propos staników :), pamiętam jak ówcześni chłopacy podglądali dziewczyny w szatniach po WFie.
        
        dziewczyna
        5 lat
        
        17 0
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        A propos staników :), pamiętam jak ówcześni chłopacy podglądali dziewczyny w szatniach po WFie.
        Regulamin dodawania opinii
        
        Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2018-12-26 15:30
        
        teraz też chłopaki podglądają dziewczyny, tyle tylko że w internecie :-)
        
        5 lat
        
        13 1
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-26 14:05
  
  Skoblowki z gumką na palcach i rurki z długopisów na plastelinę lub ryż.
  
  5 lat
  - 26 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Skoblowki z gumką na palcach i rurki z długopisów na plastelinę lub ryż.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-27 06:59
  
  Plujki z długopisu
  
  Na poślinione kulki papierowe
  
  Mirek Handlarz
  5 lat
  - 10 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Na poślinione kulki papierowe
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-26 13:27

pamietam (6)

pistolety na zapalki z drewnianych klamerek do bielizny. albo armatki z siarki od zapalek.

mozg
5 lat
- 35 0
Twoja opinia

Zmień treść

pistolety na zapalki z drewnianych klamerek do bielizny. albo armatki z siarki od zapalek.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-26 13:36
  
  Jeszcze były zapałki na suficie w szkolnym kiblu (4)
  
  5 lat
  - 21 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-12-26 13:58
    
    (2)
    
    Nigdy nie wiedziałam jak to się robi. Nadal nie wiem
    
    5 lat
    
    11 4
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Nigdy nie wiedziałam jak to się robi. Nadal nie wiem
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2018-12-26 14:04
      
      To proste, plujesz na ścianę, końcówka zapałki (bez siarki) pobierasz sline z tynkiem (1)
      
      Podpalasz zapalke i od razu rzucasz w sufit. Tynk że ślina się przykleja do sufitu, a ogień z zapałki smoli na czarno sufit
      
      Rrr
      5 lat
      
      19 1
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Podpalasz zapalke i od razu rzucasz w sufit. Tynk że ślina się przykleja do sufitu, a ogień z zapałki smoli na czarno sufit
      Regulamin dodawania opinii
      - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2018-12-26 17:24
        
        tak, tynk + zyla albo chara i jechana!
        
        5 lat
        
        10 1
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-12-26 15:45
    
    Nazywały się "diabełki"
    
    5 lat
    
    7 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-27 10:44
  
  Jak to się robi?
  
  Nigdy nie umiałem tego zrobić. Jak się robiło te pistolety?
  
  M
  5 lat
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Nigdy nie umiałem tego zrobić. Jak się robiło te pistolety?
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-26 13:29

gra w butelkę (2)

5 lat
- 38 1
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-26 13:35
  
  Fajnie było, chociaż wolałem w butelkę jak byłam młodsza, tedy jeszcze na całusy
  
  Anita
  5 lat
  - 7 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-26 17:26
  
  słabe
  
  teraz się gra w słoneczko
  
  5 lat
  - 4 8
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  teraz się gra w słoneczko
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-26 13:34

Ja dzwonię... ty mówisz... (1)

xxx
5 lat
- 47 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-27 10:21
  
  Haha prawda tak było
  
  5 lat
  - 4 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Haha prawda tak było
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-26 13:36

Czytając te wyrażenia czuje zażenowanie.

5 lat
- 3 71
Twoja opinia

Zmień treść

Czytając te wyrażenia czuje zażenowanie.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-26 13:38

A teraz era smartfonów i wszyscy uzależnieni od tego g... (2)

5 lat
- 56 4
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-26 13:55
  
  Nie wszyscy
  
  tylko 75 % ułomnych bo tylu jest żeby pracować na towarzyszy
  
  5 lat
  - 6 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  tylko 75 % ułomnych bo tylu jest żeby pracować na towarzyszy
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-27 10:28
  
  Ta mądralo
  
  pisane z mojego huawei p10 lite
  
  5 lat
  - 0 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  pisane z mojego huawei p10 lite
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-26 13:42

do teraz się uśmiecham, kiedy patrzę którędy lataliśmy gdzieś "na skróty". (1)

nigdy nie było krócej, ale za to 2 płoty do przeskoczenia :)

Wrzeszcz
5 lat
- 64 1
Twoja opinia

Zmień treść

nigdy nie było krócej, ale za to 2 płoty do przeskoczenia :)
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-27 10:38
  
  Zjeżdżanie na sankch
  
  Albo zjeżdżanie z górek na sankach, albo na butach i na d....ie. Spodnie , rękawice ,buty wszystko przemoczone ale co tam ważniejsze było zadowolenie, a zimy były kiedyś bardzo mroźne z olbrzymimi hałdami śniegu, nie to co teraz. Oj mam co wspominać.
  
  K.P.
  5 lat
  - 14 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Albo zjeżdżanie z górek na sankach, albo na butach i na d....ie. Spodnie , rękawice ,buty wszystko przemoczone ale co tam ważniejsze było zadowolenie, a zimy były kiedyś bardzo mroźne z olbrzymimi hałdami śniegu, nie to co teraz. Oj mam co wspominać.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-26 13:48

Co? G.. no! Zjedz je równo! (1)

Popij herbatką..... itd itp :)

..
5 lat
- 33 0
Twoja opinia

Zmień treść

Popij herbatką..... itd itp :)
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-27 09:25
  
  Przejdzie Ci gładko
  
  5 lat
  - 8 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Przejdzie Ci gładko
  Regulamin dodawania opinii