Polterabend: przedweselny zwyczaj wciąż popularny

Magda Mielke

28 września 2022 (artykuł sprzed 1 roku)

Opinie (70)

Niegdyś śluby na Kaszubach odbywały się zgodnie z wieloma charakterystycznymi zwyczajami. Jednym z nich, praktykowanych do dziś jest Polterabend, czyli tłuczenie butelek.

Polskie śluby i wesela obfitują w wiele ciekawych tradycji. Jedne są powszechnie znane i kultywowane w całym kraju, drugie to typowo regionalne obrzędy. Do takich zalicza się polterabend, czyli zwyczaj tłuczenia szkła i porcelany przed domem rodzinnym narzeczonej w tzw. wigilię ślubu. Choć to typowo regionalna tradycja, coraz częściej można się z nią spotkać także w Trójmieście.

Wesele: sale okolicznościowe

Czy uczestniczyłe(a)ś kiedyś w polterabend?

tak, nawet sam(a) organizowałe(a)m tak, jako gość nie, ale słyszałe(a)m o tej tradycji nie, pierwsze słyszę o czymś takim

Polterabend - co to?

Polterabend to ślubna tradycja praktykowana przede wszystkim w okolicach Kaszub, Kociewia, Żuław Wiślanych, Czeczewa, a także na Śląsku i w Wielkopolsce. Obrzęd ten nazwać można przedsmakiem lub wigilią przyjęcia weselnego. Choć zwyczaj cały czas cieszy się sporą popularnością, u wielu nazwa ta (poltern znaczy hałasować, abend - wieczór) budzi zdziwienie. Trochę lepiej jest, gdy wspomina się o "butelkach" czy tłuczeniu szkła.

Co ciekawe, nie jest to wcale polska tradycja - zwyczaj ten wywodzi się z obrzędów ślubnych, praktykowanych w kulturze niemieckojęzycznej, szczególnie miast hanzeatyckich. Znany jest także w Austrii, Danii i Szwajcarii. Jak mówią ludowe przekazy, tłuczenie szkła oznaczało symboliczne pożegnanie z dawnym życiem, zerwanie dotychczasowych więzów rodzinnych i przyjacielskich i przejście do nowego stanu społecznego. Wierzono także, że hałasy w wigilię ślubu odpędzają złe duchy i zapewniają szczęście przyszłemu małżeństwu.

Im więcej przybyłych gości i im więcej potłuczonego szkła, tym zapewnić ma to większe szczęście przyszłemu małżeństwu, a hałas ma za zadanie odpędzić złe duchy.

Czym jest trzaskanie porcelany?

Polterabend to pół-spontaniczna impreza, na której przybyli goście mają za zadanie stłuc porcelanę na znak szczęścia i pomyślności przyszłych małżonków. Zwyczajowo powinno się to odbywać przed domem przyszłej panny młodej. Dawniej, gdy wszyscy na wsiach dobrze wiedzieli, kiedy która panna ma wyjść za mąż, sami zjawiali się w wieczór poprzedzający ślub. Dziś ta spontaniczność została nieco wyparta i zwykle przyszli małżonkowie organizują poczęstunek i napoje i zapraszają na konkretną godzinę gości weselnych, przyjaciół, zaprzyjaźnionych, okolicznych mieszkańców i wszystkich tych, którzy dobrze się znają z narzeczonymi, ale z różnych względów nie będą obecni na weselu.

Śluby w plenerze coraz bardziej popularne. Jak to załatwić?
Ale na poltera przyjść można i bez zapowiedzi. Na pewno nie traktuje się tego jako przejawu braku kultury. Wręcz przeciwnie - im więcej gości się zgromadzi, tym lepiej świadczy to o relacjach państwa młodych z sąsiadami i rodziną. Ten wieczór naznaczony jest spontanicznością i bezpośredniością.

- Goście, którzy mieli też być zarazem uczestnikami ślubu i wesela, dostali oficjalne zaproszenie na poltera poprzez sms lub info na FB i tam też był podany konkretny przedział czasowy, w którym należy się zjawić (tj. od godz. 18 do 22), więc każdy wiedział, o której najpóźniej miał się zmyć na chatę. Zresztą sami goście też bardzo tego pilnowali, bo również chcieli się wyspać przed uroczystością - mówi Krzysztof.

Organizacja wesel - lista firm z Trójmiasta

Choć przedweselne świętowanie kultywowane jest przede wszystkim na wsiach i w miastach, coraz częściej można spotkać się z tym zwyczajem.

- Pochodzę ze Stężycy, ale od lat mieszkam w Gdańsku. Jako że wychodziłam za mąż jako ostatnia z ośmiu sióstr, miałam nadzieję, że uniknę poltera. Ślub brałam tutaj, więc nawet nie wracałam do rodzinnego domu, gdzie rodzina i sąsiedzi nie daliby mi uniknąć tego zwyczaju. Mimo to, w wieczór przed ślubem rodzina przyjechała do mojego mieszkania z butelkami, talerzami i skrzynką, w której zamontowali kamień, więc szkło tłukliśmy na klatce w bloku - wspomina Aleksandra.

Dawniej Polterabend miał bardziej spontaniczną formę. Dziś niekiedy impreza ta przybiera niemniej wystawą formę co poprawiny czy wieczór panieński/kawalerski.

Kiedy powinien odbywać się polterabend?

Zwyczajowo polterabend odbywa się wieczorem przed dniem zaślubin. Jednak obecnie narzeczeni i goście podchodzą do sprawy bardziej pragmatycznie - zabawa do późnych godzin wieczornych, często suto zakrapiana alkoholem raczej sprawia, że na drugi - weselny dzień możemy czuć się nieco zmęczeni. Dlatego coraz częstszą praktyka jest organizowanie tej imprezy nawet na tydzień przed weselem.

Prezenty dla młodej pary. Ile się daje na wesele?

- Polterabend to tradycja, która u mojego męża w rodzinie jest od lat i każdy taką imprezę organizuje jak drugie wesele. Ja wcześniej jedynie kojarzyłam, że była taka tradycja - robienie zabawy dzień przed weselem, bez zaproszeń, dla sąsiadów i wszystkich tych, którzy chcieli przyjść. Zazwyczaj organizuje się to u panny młodej pod domem w wigilię ślubu, my jednak zrobiliśmy to dwa dni szybciej, bo nie wyobrażam sobie po takiej imprezie rano wstać i szykować się do ślubu. Znam też takich, którzy robili poltera nawet tydzień szybciej. U nas gości zabawiał dj, który był trochę zaskoczony formą imprezy, ale bardzo mu się spodobała - opowiada Angela z Gdyni.
- Niedawno byłam na polterze u wujka, który organizował go na działce na Babich Dołach. Wyszło z tego takie przedwczesne wesele. Mega fajne to było spotkanie, bo już tydzień przed ślubem wszyscy mogli się poznać i dzięki temu w dniu ślubu lepiej bawić - opowiada Grażyna.
Naked cake, z jadalnym złotem czy ze świeżymi kwiatami? Wybieramy tort na wesele

Co się robi na polteraband?

Jak przebiega taka impreza? Przede wszystkim goście powinni przybyć z porcelaną lub szkłem, a następnie je stłuc. Całość odbywa się w radosnej atmosferze, a punktem kulminacyjnym każdego wieczoru jest sprzątanie przez państwa młodych stłuczonej porcelany. Dawniej zadanie to należało wyłącznie do przyszłej panny młodej, ale z biegiem lat tradycja została zmodyfikowana i do prac porządkowych zaangażowano też pana młodego.

Samo sprzątanie potrafi przybrać formę performance'u - od tradycyjnego zamiatania z wykorzystaniem miotły i szufelki, po bardziej nowoczesne metody - łopatą do śniegu czy z wykorzystaniem układu tanecznego. Nikogo też nie dziwi ponowne rozrzucenie zebranych odłamków czy "magiczne" pojawienie się niespodziewanego gościa z kilkudziesięcioma kilogramami porcelany gotowej do wysypania.

Co ciekawe, choć polterabend znany jest też jako trzaskanie szkła, tłuc butelek i słoików się nie powinno. Ma to przynosić pecha i zgubę dla młodej pary. Mile widziana jest porcelana i ceramika.

Ten wieczór naznaczony jest spontanicznością i bezpośredniością. Czasami gości zaprasza się, ale bardzo często uczestnicy przychodzą bez zapowiedzi.

Od spontanicznej wizyty sąsiadów do zorganizowanej imprezy

Czasem impreza przybiera charakter "posiadówki", znacznie częściej jednak miejsc siedzących nie ma wystarczająco, więc przybyli bawią się aktywnie - przebierają się, tańczą, a nawet odgrywają humorystyczne scenki. Charakterystyczna dla tego wydarzenia jest też rotacja gości - jedni przychodzą, inni już wychodzą.

Na czym polega ślub humanistyczny?
Podczas wieczoru gości częstuje się alkoholem, a także przekąskami czy kanapkami. Coraz częściej zamiast skromnej kolacji, narzeczeni przygotowują imprezę z prawdziwego zdarzenia - z suto zastawionym (najczęściej szwedzkim) stołem czy grillem.

- Na obydwu polterach, na których się bawiłam, rozwiązano to tak, że tłuczenie szkła odbywało się w ogrodzie domowym przyszłej panny młodej, tam też był ustawiony szwedzki stół ze słodkościami i goście częstowali się na stojąco - zresztą charakter tej imprezy z zasady wyklucza długą posiadówkę, wszyscy skupiają się na tłuczeniu szkła i toastach za szczęście młodych i nawet lepiej wtedy kontrolować sytuację na stojąco, żeby nie oberwać odłamkami. W jednym przypadku zdarzyło się tak, że zaczął padać deszcz w trakcie imprezy, ale nie było to problemem, bo jedzenie było ukryte pod zadaszeniem, a tłuczonym talerzom było wszystko jedno - opowiada Klaudia.

Ogłoszenia.trojmiasto.pl – ślubne Trojmiasto.pl - sprawdź oferty

Suknia Agnes Fashion Group 1 000 zł

Sprzedam suknię ślubną 1 600 zł

Zestaw Złote kolczyki i zawieszka serca 333 pudełko gratis 350 zł

Więcej w serwisie Ogłoszenia (30)

Magda Mielkem.mielke@trojmiasto.pl

Opinie (70) ponad 10 zablokowanych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-28 18:06

Opinia wyróżniona

super tradycja i fajna zabawa (4)

Przed swoim weselem robiliśmy faktycznie dzień przed ale u znajomych np weekend przed weselem i zabawa była do rana. Polecam :)

1 rok
- 43 65
Twoja opinia

Zmień treść

Przed swoim weselem robiliśmy faktycznie dzień przed ale u znajomych np weekend przed weselem i zabawa była do rana. Polecam :)
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-29 12:17
  
  hahaha ilu kret...nów minusuje
  
  według nich to co napisałeś jest nieprawdą :D wcale się dobrze nie bawiliście
  
  1 rok
  - 1 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  według nich to co napisałeś jest nieprawdą :D wcale się dobrze nie bawiliście
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-28 21:05
  
  (2)
  
  No swietna. Dziekuje to potem sprzatac.
  
  1 rok
  - 9 10
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  No swietna. Dziekuje to potem sprzatac.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2022-09-29 11:08
    
    (1)
    
    Ale to sprzątanie to jest właśnie cześć tej tradycji i o to właśnie w tym chodzi. Obstawiam, że Ty w ogóle nie wyprawisz ślubu, ani wesela bo "kto po tych gościach posprząta?" Urodzin też nie wyprawiasz bo trzeba potem posprzątać? A wigilię Bożego Narodzenia zaczynacie od słów "No to teraz jemy" zamiast złożyć sobie życzenia? (Bo przecież składanie życzeń to takie staroświeckie zabobony i tylko ciemnogród wierzy w takie rzeczy)
    
    Jurek
    1 rok
    
    5 1
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Ale to sprzątanie to jest właśnie cześć tej tradycji i o to właśnie w tym chodzi. Obstawiam, że Ty w ogóle nie wyprawisz ślubu, ani wesela bo "kto po tych gościach posprząta?" Urodzin też nie wyprawiasz bo trzeba potem posprzątać? A wigilię Bożego Narodzenia zaczynacie od słów "No to teraz jemy" zamiast złożyć sobie życzenia? (Bo przecież składanie życzeń to takie staroświeckie zabobony i tylko ciemnogród wierzy w takie rzeczy)
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2022-09-29 12:18
      
      ono się dobrze bawi z kotem
      
      po co przebywać z ludzmi
      
      1 rok
      
      2 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      po co przebywać z ludzmi
      Regulamin dodawania opinii

Wszystkie opinie

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-28 17:03

(1)

21 wiek :D

1 rok
- 25 14
Twoja opinia

Zmień treść

21 wiek :D
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-28 17:23
  
  Tak na niby ;)
  
  1 rok
  - 7 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Tak na niby ;)
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-28 17:07

A kto posprzata? (1)

Halas i dzicz.

1 rok
- 32 27
Twoja opinia

Zmień treść

Halas i dzicz.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-28 17:11
  
  A czytał artykuł, czy tylko hejtowaniem się zajmuje w sieci?
  
  1 rok
  - 18 7
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  A czytał artykuł, czy tylko hejtowaniem się zajmuje w sieci?
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-28 17:09

proszę państwa (2)

kto w tych czasach bierze ślub?

europejczyk w niepierwszym pokoleniu
1 rok
- 15 35
Twoja opinia

Zmień treść

kto w tych czasach bierze ślub?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-28 17:53
  
  Państwo młodzi.
  
  1 rok
  - 17 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Państwo młodzi.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-28 20:12
  
  Ludzie wychowani w tradycji.
  
  1 rok
  - 7 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-28 17:16

Jak zrobić wesele taniej? (3)

Powiedzieć w knajpie, że robi się zjazd rodzinny, albo spotkanie integracyjne. U fryzjera nie wolno się przyznawać, że fryzura na ślub. Podobnie u makijażystek.

Za wesele doliczają minimum 50% więcej.

A najlepiej to nie wyprawiać wesela tylko zrobić grilla w knajpie/otworzyć rachunek w pubie.

1 rok
- 76 4
Twoja opinia

Zmień treść

Powiedzieć w knajpie, że robi się zjazd rodzinny, albo spotkanie integracyjne. U fryzjera nie wolno się przyznawać, że fryzura na ślub. Podobnie u makijażystek. Za wesele doliczają minimum 50% więcej. A najlepiej to nie wyprawiać wesela tylko zrobić grilla w knajpie/otworzyć rachunek w pubie.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-28 19:05
  
  Cóż, jeśli chodzi o knajpę, to się nie zgodzę, bo płaciliśmy za to co i w jakiej ilości pojawi się na stole. Stawki były dość sztywne, tzn. potrawy miały swoje ceny i tyle. Co do tortu, bo zamawialiśmy go w cukierni - cena była za kilkogram, a napis (dowolny) już był w cenie. Natomiast jeśli chodzi o fryzjera - to się zgodzę w 100%. Żona najpierw jak dzwoniła, to się pytała o cenę fryzury na ślub... po 2 dniach z innego numeru obdzwonła 2 spośród 3 salonów, do których wcześniej dzwoniła i poprosiła o przybliżoną cenę fryzury na chrzciny - jako matki chrzestnej. Jedna cena była niższa o 30% a druga o 45% od tej ślubnej.
  
  Karol
  1 rok
  - 11 5
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Cóż, jeśli chodzi o knajpę, to się nie zgodzę, bo płaciliśmy za to co i w jakiej ilości pojawi się na stole. Stawki były dość sztywne, tzn. potrawy miały swoje ceny i tyle. Co do tortu, bo zamawialiśmy go w cukierni - cena była za kilkogram, a napis (dowolny) już był w cenie. Natomiast jeśli chodzi o fryzjera - to się zgodzę w 100%. Żona najpierw jak dzwoniła, to się pytała o cenę fryzury na ślub... po 2 dniach z innego numeru obdzwonła 2 spośród 3 salonów, do których wcześniej dzwoniła i poprosiła o przybliżoną cenę fryzury na chrzciny - jako matki chrzestnej. Jedna cena była niższa o 30% a druga o 45% od tej ślubnej.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-28 21:05
  
  (1)
  
  To Samo kwiaciarnia. Sprawdzone :)
  
  1 rok
  - 6 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  To Samo kwiaciarnia. Sprawdzone :)
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2022-09-28 21:48
    
    w kwiaciarni tez fryzury robili? ;)
    
    1 rok
    
    2 3
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-28 17:24

Ja tam zawsze mam dodatkowe szkło ze sobom jak idem na weselem

zawsze mis sie cos tam stucze i rozleje :)

1 rok
- 13 6
Twoja opinia

Zmień treść

zawsze mis sie cos tam stucze i rozleje :)
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-28 17:47

(1)

Przed ślubem to popularny jest kawalerski w Rozi w Mixie albo w Bodedze

1 rok
- 23 17
Twoja opinia

Zmień treść

Przed ślubem to popularny jest kawalerski w Rozi w Mixie albo w Bodedze
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-28 20:06
  
  Tak
  
  Z koleżankami przed ślubem myślimy o takim czymś tylko na odwrót!
  
  1 rok
  - 5 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Z koleżankami przed ślubem myślimy o takim czymś tylko na odwrót!
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-28 18:06

Opinia wyróżniona

super tradycja i fajna zabawa (4)

Przed swoim weselem robiliśmy faktycznie dzień przed ale u znajomych np weekend przed weselem i zabawa była do rana. Polecam :)

1 rok
- 43 65
Twoja opinia

Zmień treść

Przed swoim weselem robiliśmy faktycznie dzień przed ale u znajomych np weekend przed weselem i zabawa była do rana. Polecam :)
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-28 21:05
  
  (2)
  
  No swietna. Dziekuje to potem sprzatac.
  
  1 rok
  - 9 10
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  No swietna. Dziekuje to potem sprzatac.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2022-09-29 11:08
    
    (1)
    
    Ale to sprzątanie to jest właśnie cześć tej tradycji i o to właśnie w tym chodzi. Obstawiam, że Ty w ogóle nie wyprawisz ślubu, ani wesela bo "kto po tych gościach posprząta?" Urodzin też nie wyprawiasz bo trzeba potem posprzątać? A wigilię Bożego Narodzenia zaczynacie od słów "No to teraz jemy" zamiast złożyć sobie życzenia? (Bo przecież składanie życzeń to takie staroświeckie zabobony i tylko ciemnogród wierzy w takie rzeczy)
    
    Jurek
    1 rok
    
    5 1
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Ale to sprzątanie to jest właśnie cześć tej tradycji i o to właśnie w tym chodzi. Obstawiam, że Ty w ogóle nie wyprawisz ślubu, ani wesela bo "kto po tych gościach posprząta?" Urodzin też nie wyprawiasz bo trzeba potem posprzątać? A wigilię Bożego Narodzenia zaczynacie od słów "No to teraz jemy" zamiast złożyć sobie życzenia? (Bo przecież składanie życzeń to takie staroświeckie zabobony i tylko ciemnogród wierzy w takie rzeczy)
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2022-09-29 12:18
      
      ono się dobrze bawi z kotem
      
      po co przebywać z ludzmi
      
      1 rok
      
      2 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      po co przebywać z ludzmi
      Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-29 12:17
  
  hahaha ilu kret...nów minusuje
  
  według nich to co napisałeś jest nieprawdą :D wcale się dobrze nie bawiliście
  
  1 rok
  - 1 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  według nich to co napisałeś jest nieprawdą :D wcale się dobrze nie bawiliście
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-28 18:19

To jest bicie butelek, nie jakiś polgaist... Ogólnie tradycja nieciekawa.

1 rok
- 23 23
Twoja opinia

Zmień treść

To jest bicie butelek, nie jakiś polgaist... Ogólnie tradycja nieciekawa.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-28 18:27

Pultrowanie. Tak na to kiedyś mówiono w kuj.-pom.

1 rok
- 16 4
Twoja opinia

Zmień treść

Pultrowanie. Tak na to kiedyś mówiono w kuj.-pom.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-28 18:52

(2)

Co to za wiejskie zabobony...?

1 rok
- 32 30
Twoja opinia

Zmień treść

Co to za wiejskie zabobony...?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-29 07:42
  
  A ty kto? Tęczowy i nowoczesny z wielkiego miasta?
  
  1 rok
  - 5 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  A ty kto? Tęczowy i nowoczesny z wielkiego miasta?
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-29 12:19
  
  nikt Ci nie kaze brać ślubu ze swoim kotem
  
  1 rok
  - 1 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii