Polterabend: przedweselny zwyczaj wciąż popularny

Magda Mielke

28 września 2022 (artykuł sprzed 1 roku)

Opinie (70)

Niegdyś śluby na Kaszubach odbywały się zgodnie z wieloma charakterystycznymi zwyczajami. Jednym z nich, praktykowanych do dziś jest Polterabend, czyli tłuczenie butelek.

Polskie śluby i wesela obfitują w wiele ciekawych tradycji. Jedne są powszechnie znane i kultywowane w całym kraju, drugie to typowo regionalne obrzędy. Do takich zalicza się polterabend, czyli zwyczaj tłuczenia szkła i porcelany przed domem rodzinnym narzeczonej w tzw. wigilię ślubu. Choć to typowo regionalna tradycja, coraz częściej można się z nią spotkać także w Trójmieście.

Wesele: sale okolicznościowe

Czy uczestniczyłe(a)ś kiedyś w polterabend?

tak, nawet sam(a) organizowałe(a)m tak, jako gość nie, ale słyszałe(a)m o tej tradycji nie, pierwsze słyszę o czymś takim

Polterabend - co to?

Polterabend to ślubna tradycja praktykowana przede wszystkim w okolicach Kaszub, Kociewia, Żuław Wiślanych, Czeczewa, a także na Śląsku i w Wielkopolsce. Obrzęd ten nazwać można przedsmakiem lub wigilią przyjęcia weselnego. Choć zwyczaj cały czas cieszy się sporą popularnością, u wielu nazwa ta (poltern znaczy hałasować, abend - wieczór) budzi zdziwienie. Trochę lepiej jest, gdy wspomina się o "butelkach" czy tłuczeniu szkła.

Co ciekawe, nie jest to wcale polska tradycja - zwyczaj ten wywodzi się z obrzędów ślubnych, praktykowanych w kulturze niemieckojęzycznej, szczególnie miast hanzeatyckich. Znany jest także w Austrii, Danii i Szwajcarii. Jak mówią ludowe przekazy, tłuczenie szkła oznaczało symboliczne pożegnanie z dawnym życiem, zerwanie dotychczasowych więzów rodzinnych i przyjacielskich i przejście do nowego stanu społecznego. Wierzono także, że hałasy w wigilię ślubu odpędzają złe duchy i zapewniają szczęście przyszłemu małżeństwu.

Im więcej przybyłych gości i im więcej potłuczonego szkła, tym zapewnić ma to większe szczęście przyszłemu małżeństwu, a hałas ma za zadanie odpędzić złe duchy.

Czym jest trzaskanie porcelany?

Polterabend to pół-spontaniczna impreza, na której przybyli goście mają za zadanie stłuc porcelanę na znak szczęścia i pomyślności przyszłych małżonków. Zwyczajowo powinno się to odbywać przed domem przyszłej panny młodej. Dawniej, gdy wszyscy na wsiach dobrze wiedzieli, kiedy która panna ma wyjść za mąż, sami zjawiali się w wieczór poprzedzający ślub. Dziś ta spontaniczność została nieco wyparta i zwykle przyszli małżonkowie organizują poczęstunek i napoje i zapraszają na konkretną godzinę gości weselnych, przyjaciół, zaprzyjaźnionych, okolicznych mieszkańców i wszystkich tych, którzy dobrze się znają z narzeczonymi, ale z różnych względów nie będą obecni na weselu.

Śluby w plenerze coraz bardziej popularne. Jak to załatwić?
Ale na poltera przyjść można i bez zapowiedzi. Na pewno nie traktuje się tego jako przejawu braku kultury. Wręcz przeciwnie - im więcej gości się zgromadzi, tym lepiej świadczy to o relacjach państwa młodych z sąsiadami i rodziną. Ten wieczór naznaczony jest spontanicznością i bezpośredniością.

- Goście, którzy mieli też być zarazem uczestnikami ślubu i wesela, dostali oficjalne zaproszenie na poltera poprzez sms lub info na FB i tam też był podany konkretny przedział czasowy, w którym należy się zjawić (tj. od godz. 18 do 22), więc każdy wiedział, o której najpóźniej miał się zmyć na chatę. Zresztą sami goście też bardzo tego pilnowali, bo również chcieli się wyspać przed uroczystością - mówi Krzysztof.

Organizacja wesel - lista firm z Trójmiasta

Choć przedweselne świętowanie kultywowane jest przede wszystkim na wsiach i w miastach, coraz częściej można spotkać się z tym zwyczajem.

- Pochodzę ze Stężycy, ale od lat mieszkam w Gdańsku. Jako że wychodziłam za mąż jako ostatnia z ośmiu sióstr, miałam nadzieję, że uniknę poltera. Ślub brałam tutaj, więc nawet nie wracałam do rodzinnego domu, gdzie rodzina i sąsiedzi nie daliby mi uniknąć tego zwyczaju. Mimo to, w wieczór przed ślubem rodzina przyjechała do mojego mieszkania z butelkami, talerzami i skrzynką, w której zamontowali kamień, więc szkło tłukliśmy na klatce w bloku - wspomina Aleksandra.

Dawniej Polterabend miał bardziej spontaniczną formę. Dziś niekiedy impreza ta przybiera niemniej wystawą formę co poprawiny czy wieczór panieński/kawalerski.

Kiedy powinien odbywać się polterabend?

Zwyczajowo polterabend odbywa się wieczorem przed dniem zaślubin. Jednak obecnie narzeczeni i goście podchodzą do sprawy bardziej pragmatycznie - zabawa do późnych godzin wieczornych, często suto zakrapiana alkoholem raczej sprawia, że na drugi - weselny dzień możemy czuć się nieco zmęczeni. Dlatego coraz częstszą praktyka jest organizowanie tej imprezy nawet na tydzień przed weselem.

Prezenty dla młodej pary. Ile się daje na wesele?

- Polterabend to tradycja, która u mojego męża w rodzinie jest od lat i każdy taką imprezę organizuje jak drugie wesele. Ja wcześniej jedynie kojarzyłam, że była taka tradycja - robienie zabawy dzień przed weselem, bez zaproszeń, dla sąsiadów i wszystkich tych, którzy chcieli przyjść. Zazwyczaj organizuje się to u panny młodej pod domem w wigilię ślubu, my jednak zrobiliśmy to dwa dni szybciej, bo nie wyobrażam sobie po takiej imprezie rano wstać i szykować się do ślubu. Znam też takich, którzy robili poltera nawet tydzień szybciej. U nas gości zabawiał dj, który był trochę zaskoczony formą imprezy, ale bardzo mu się spodobała - opowiada Angela z Gdyni.
- Niedawno byłam na polterze u wujka, który organizował go na działce na Babich Dołach. Wyszło z tego takie przedwczesne wesele. Mega fajne to było spotkanie, bo już tydzień przed ślubem wszyscy mogli się poznać i dzięki temu w dniu ślubu lepiej bawić - opowiada Grażyna.
Naked cake, z jadalnym złotem czy ze świeżymi kwiatami? Wybieramy tort na wesele

Co się robi na polteraband?

Jak przebiega taka impreza? Przede wszystkim goście powinni przybyć z porcelaną lub szkłem, a następnie je stłuc. Całość odbywa się w radosnej atmosferze, a punktem kulminacyjnym każdego wieczoru jest sprzątanie przez państwa młodych stłuczonej porcelany. Dawniej zadanie to należało wyłącznie do przyszłej panny młodej, ale z biegiem lat tradycja została zmodyfikowana i do prac porządkowych zaangażowano też pana młodego.

Samo sprzątanie potrafi przybrać formę performance'u - od tradycyjnego zamiatania z wykorzystaniem miotły i szufelki, po bardziej nowoczesne metody - łopatą do śniegu czy z wykorzystaniem układu tanecznego. Nikogo też nie dziwi ponowne rozrzucenie zebranych odłamków czy "magiczne" pojawienie się niespodziewanego gościa z kilkudziesięcioma kilogramami porcelany gotowej do wysypania.

Co ciekawe, choć polterabend znany jest też jako trzaskanie szkła, tłuc butelek i słoików się nie powinno. Ma to przynosić pecha i zgubę dla młodej pary. Mile widziana jest porcelana i ceramika.

Ten wieczór naznaczony jest spontanicznością i bezpośredniością. Czasami gości zaprasza się, ale bardzo często uczestnicy przychodzą bez zapowiedzi.

Od spontanicznej wizyty sąsiadów do zorganizowanej imprezy

Czasem impreza przybiera charakter "posiadówki", znacznie częściej jednak miejsc siedzących nie ma wystarczająco, więc przybyli bawią się aktywnie - przebierają się, tańczą, a nawet odgrywają humorystyczne scenki. Charakterystyczna dla tego wydarzenia jest też rotacja gości - jedni przychodzą, inni już wychodzą.

Na czym polega ślub humanistyczny?
Podczas wieczoru gości częstuje się alkoholem, a także przekąskami czy kanapkami. Coraz częściej zamiast skromnej kolacji, narzeczeni przygotowują imprezę z prawdziwego zdarzenia - z suto zastawionym (najczęściej szwedzkim) stołem czy grillem.

- Na obydwu polterach, na których się bawiłam, rozwiązano to tak, że tłuczenie szkła odbywało się w ogrodzie domowym przyszłej panny młodej, tam też był ustawiony szwedzki stół ze słodkościami i goście częstowali się na stojąco - zresztą charakter tej imprezy z zasady wyklucza długą posiadówkę, wszyscy skupiają się na tłuczeniu szkła i toastach za szczęście młodych i nawet lepiej wtedy kontrolować sytuację na stojąco, żeby nie oberwać odłamkami. W jednym przypadku zdarzyło się tak, że zaczął padać deszcz w trakcie imprezy, ale nie było to problemem, bo jedzenie było ukryte pod zadaszeniem, a tłuczonym talerzom było wszystko jedno - opowiada Klaudia.

Ogłoszenia.trojmiasto.pl – ślubne Trojmiasto.pl - sprawdź oferty

Suknia ślubna 600 zł

Suknia wieczorowa,wizytowa 80 zł

Sprzedam buty ślubne 250 zł

Więcej w serwisie Ogłoszenia (31)

Magda Mielkem.mielke@trojmiasto.pl

Opinie (70) ponad 10 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-29 06:44

popularny? chyba u ciebie na wsi (1)

1 rok
- 11 7
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-29 07:52
  
  Nie każdy na Pomorzu ma zabużańskie pochodzenie tak jak ty.
  
  1 rok
  - 4 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Nie każdy na Pomorzu ma zabużańskie pochodzenie tak jak ty.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-29 07:14

Bardzo nieekologiczne (3)

Wiecie ile energii trzeba zużyć żeby z krzemu powstała jedna butelka? Ok 4kW. Tylko po to żeby jakaś Anetka w sekundę roztrzaskała ją o beton rżąc przy tym głupawo jak koń.

1 rok
- 35 31
Twoja opinia

Zmień treść

Wiecie ile energii trzeba zużyć żeby z krzemu powstała jedna butelka? Ok 4kW. Tylko po to żeby jakaś Anetka w sekundę roztrzaskała ją o beton rżąc przy tym głupawo jak koń.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-29 10:57
  
  (1)
  
  Kilowat nie jest jednostką energii więc nie wiem czy warto byś pouczał nas o ekologii nie mając podstawowej wiedzy z fizyki.
  
  Jurek
  1 rok
  - 8 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Kilowat nie jest jednostką energii więc nie wiem czy warto byś pouczał nas o ekologii nie mając podstawowej wiedzy z fizyki.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2022-09-29 12:14
    
    pewnie w domyśle było "eketrycznej"
    
    1 rok
    
    3 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    pewnie w domyśle było "eketrycznej"
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-29 16:23
  
  Napisz proszę
  
  Czy jak puszczasz bąki też czujesz się eko. A ile trzeba wyprodukować energii żeby ,,chodził" twój komputerek na którym wypisujesz głupoty?
  
  1 rok
  - 0 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Czy jak puszczasz bąki też czujesz się eko. A ile trzeba wyprodukować energii żeby ,,chodził" twój komputerek na którym wypisujesz głupoty?
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-29 07:17

Nic tak nie cieszy jak głupota

I perspektywie dary weselne często nieuczciwe

Leo grande
1 rok
- 3 3
Twoja opinia

Zmień treść

I perspektywie dary weselne często nieuczciwe
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-29 07:18

Istna

gwarancja udanego związku. Szeptucha by tego nawet nie wymyśliła.

pi
1 rok
- 7 1
Twoja opinia

Zmień treść

gwarancja udanego związku. Szeptucha by tego nawet nie wymyśliła.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-29 15:22

"Polterabend to ślubna tradycja praktykowana przede wszystkim w okolicach Kaszub, Kociewia, Żuław Wiślanych, Czeczewa, a także na Śląsku i w Wielkopolsce. "

Czeczewo to teraz jakiś odrębny region?

1 rok
- 10 0
Twoja opinia

Zmień treść

"Polterabend to ślubna tradycja praktykowana przede wszystkim w okolicach Kaszub, Kociewia, Żuław Wiślanych, Czeczewa, a także na Śląsku i w Wielkopolsce. " Czeczewo to teraz jakiś odrębny region?
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-29 15:22

Rodowici mieszkańcy Gdańska (2)

Mają swoje rodowody z terenów obecnej Białorusi, Litwy, Ukrainy. Stąd nie znają zwyczajów ludności z pomorza. To normalne. Minusujcie ile chcecie, ale tego nie oszukacie. Nie ma co się na to obrażać. Trzeba zaakceptować.

1 rok
- 7 2
Twoja opinia

Zmień treść

Mają swoje rodowody z terenów obecnej Białorusi, Litwy, Ukrainy. Stąd nie znają zwyczajów ludności z pomorza. To normalne. Minusujcie ile chcecie, ale tego nie oszukacie. Nie ma co się na to obrażać. Trzeba zaakceptować.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-09-29 16:22
  
  (1)
  
  Sporo też przyjechało zaraz po wojnie z kieleckiego, łódzkiego, białostockiego, łomżyńskiego, itd.
  
  1 rok
  - 3 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Sporo też przyjechało zaraz po wojnie z kieleckiego, łódzkiego, białostockiego, łomżyńskiego, itd.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2022-09-29 22:00
    
    tak, dobrze mówisz
    
    brzydko określali tą ludność, jako bose Antki.
    
    1 rok
    
    0 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    brzydko określali tą ludność, jako bose Antki.
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-29 15:22

Tradycje

Tradycje i to najróżniejsze trzeba utrzymywać, niedługo bez tego będziemy się kontaktować jedynie przez smartfony i aplikacje. Sztuczny świat.

Tubylec
1 rok
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

Tradycje i to najróżniejsze trzeba utrzymywać, niedługo bez tego będziemy się kontaktować jedynie przez smartfony i aplikacje. Sztuczny świat.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-29 15:41

A kto to potem sprząta?

1 rok
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-09-29 18:02

Szok, znajomość geografii

Pani Redaktor,Czeczewo to kaszubska wieś w pobliżu Kartuz,Chwaszczyna ,Miszewa.Jak czytałam,sprawdzałam czy dobrze widzę !.W okolicy Czeczewa jest zwyczaj tłuczenia szkła. Moje wesele w Gdyni które było 35 lat temu jak i moich rodziców również poprzedzał "polter". Pierwszy remont po ślubie to szpachlowanie i malowanie drzwi , własnoręcznie przez mojego męża.

Stypendyska60
1 rok
- 2 1
Twoja opinia

Zmień treść

Pani Redaktor,Czeczewo to kaszubska wieś w pobliżu Kartuz,Chwaszczyna ,Miszewa.Jak czytałam,sprawdzałam czy dobrze widzę !.W okolicy Czeczewa jest zwyczaj tłuczenia szkła. Moje wesele w Gdyni które było 35 lat temu jak i moich rodziców również poprzedzał "polter". Pierwszy remont po ślubie to szpachlowanie i malowanie drzwi , własnoręcznie przez mojego męża.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-12-28 22:36

Przeciwna

Razem z narzeczonym zdecydowaliśmy się że nie zorganizujemy poltra, szkoda kasy, czasu zresztą co ludzie z okolicznych wiosek mają wspólnego z moim ślubem i weselem NIC więc ludziom nic się nie należą się żadne przyjęcia.

Milka
4 miesiące
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Razem z narzeczonym zdecydowaliśmy się że nie zorganizujemy poltra, szkoda kasy, czasu zresztą co ludzie z okolicznych wiosek mają wspólnego z moim ślubem i weselem NIC więc ludziom nic się nie należą się żadne przyjęcia.
Regulamin dodawania opinii